“ ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ ”ေခၚေပေရးေရွးေဟာင္းကရင္စာေပသမုိင္း

“ဖႜဳံလိက္ထူ႕လီ ”ေခၚ ေပေရးကရင္စာေပတစ္မ်ဳိးကုိ အေရွ့ဘက္ ပုိးကရင္မ်ားက မိမိတုိ႔အမ်ဳိးသားအသံထြက္ၿဖင့္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာကပင္ ေရးသား ဖတ္ရွဳခဲ့ေၾကာင္း အဆုိရွိၾက၏။ ယခုလက္ေတြ႕ၿမင္နုိင္ေသာ ေပစာမ်ားအရ ေလ့လာ ၾကည့္မယ ္ဆုိလွ်င္ အထက္ပါႏွစ္ေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာကပင္ ေရးသားဖတ္ရွဳလာခဲ့ေၾကာင္း ဆုိသည့္စကားသည္ ယုတၱိကင္းခဲ့ေသာစကားဟု ဆုိရန္ခဲ့ယဥ္သည္ကုိ ေတြ႔နုိင္ မည္ၿဖစ္ သည္။ ယခုအခါ ေတြ႕ၿမင္နုိင္ေသာ ေပေရးကရင္စာေပ(၎ကုိ အခ်ဳိ႕က ႃႃလိက္ရုက္လး႗႗ (သုမဟုတ္)လိက္ဓ၀္ၟထူ႔လည္းေခၚသည္) တြင္ ေရးသားထားသည္။ ေရးဟန္မ်ားမွာ မ်ားေသာအားၿဖင့္ ကဗ်ာလကၤာၿဖင့္ စီကုံးေရးသားေသာ လကၤာစာတန္းရွည္ၾကီး မ်ားခ်ည္း လုိပင္ေတြ႔ႏုိင္မည္ၿဖစ္သည္။ အေရးအသားမ်ားမွာ အဆင့္အတန္းအားၿဖင့္ အေတာ္ ပင္ၿမင့္ မားလွသည္ကုိေတြ႔နုိင္သည္။ ေရးသားသည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားမွွာလည္းစုံလင္လွသည္။ ေလာကီေရးရာ ေလာကုတၱေရးရာမ်ားကုိ အေၿခခံၿပီး ေရးသားထား ခ်က္မ်ားၿဖင ့္ၿပည့္ႏွက္ လွ်က္ရွိေပသည္။ ယင္းေပေရး ႃႃဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ႗႗စာေပကုိေလ့လာစီစစ္မည္ဆုိလွ်င္ အရာ အားၿဖင့္က်ယ္၀န္၍ ေဝါဟာရအသုံးအႏွဳန္းေရာ အမ်ဳိးသားတစ္ရပ္၏ ယဥ္ေက်းမွ ဳဓေလ့ ထုံးစံမ်ားကုိ ေဖၚထုတ္ေရးသားခ်က္မ်ားပါ ၾကြယ္ဝစြာ ေရးသားမွတ္သားလွ်က္ရွိေသာ စာေပတစ္ရပ္ၿဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ၿမင္နုိင္မည္ၿဖစ္သည္။

တကယ္ဆုိ၍ စာေပဆုိသည္မွာ အမ်ဳိးသားတစ္ရပ္၏ ယဥ္ေက်းမွဳက ုိထိ္န္းသိမ္း ရာတြင္ အဓိကအေရးပါလွေသာ အကြပ္အကတစ္ခုၿဖစ္ေပသည္။ စာေပ အေရးအသား ၾကြယ္ဝမွဳႏွင့္ ေလးႏွက္မွွွွွွွွွွွွွွွဳသည္ အမ်ဳိးသားတစ္ရပ္၏ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔မွဳကုိ ညြန္ၿပေသာ မီးရွ ဴးတစ္ေဆာင္ပင္ၿဖစ္သည္။ ဆုိလုိသည္မွာ အေရးအသားအားၿဖင့္ ေလးနက္မွဳမရွိ ၾကြယ္ဝမွဳ မၿပည့္စုံေသာစာေပသည္ အမ်ဳိးသားတစ္ခုကုိ ယဥ္ေက်းေစသည့္ အဆင့္ အတန္း ၿမင့္မားေစသည့္အၿဖစ္သုိ႔မညွႊန္ၿပ မပုိ႔ေဆာင္ႏုိင္ေပ။ (ညႊန္ၿပပုိ႔ေဆာင္ေပးနုိင္မည္ မဟုတ္ေပ) တစ္ဖန္စာေပး၏ အေလးအနက္ ၾကြယ္ဝမွဳ စသည္မ်ားကုိ တုိင္းတာေလ့ လာ တတ္္ေသာ ကမၻာ႔စာေပပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ အလယ္တြင္မ်က္ႏွာပန္းလွႏုိင္မည္မဟုတ္ေပ။
လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးမွာ မိမိတုိ႔အသုံးၿပဳ ဖတ္ရွဴ႕ေရးသားသည့္ စာေပသည္ ၾကြယ္ဝမွဳ ေလးနက္မွွဳ ရွိမွသာလွ်င္ အၿခားေသာ အဆင့္အတန္းၿမင့္ၿပီး ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ၿပီးၿဖစ္ေသာ သူတုိ႔၏ အလယ္တြင္ မ်က္ႏွာမငယ္ၿဖစ္နုိင္မည္သာၿဖစ္သည္။ အထက္ဆုိခဲ့ေသာ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ေခၚ ေပေရးကရင္စာေပကုိ ကမၻာ့စာေပ အဆင့္အတန္မွီသည့္ စာေပတုိင္း တာမွဳ မ်ဳိးၿဖင့္ ဖိတ္ေခၚ နုိင္စြမ္ရွိမည္ မဟုတ္ေသာ္လည္း ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ား အေပၚ မူတည္ၿပီေလ့လာၾကည့္ပါက အေတာ္ပင္ၾကြယ္၀ၿပီး အဆင့္အတန္းအားၿဖင့္ မနိမ့္က်လွေသာ စာေပတစ္ခုၿဖစ္ေၾကာင္းရိပ္မိနုိင္မည္ၿဖစ္သည္ဟု ထင္မိေပသည္။
“ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” ေလ့လာာရာတြင္--
၁။ ဗ်ည္း၊ သရ၊ သဒၵါနည္းစသည္တုိ႔၏ ၿပည့္စုံမွဳ ၾကြယ္၀မွဳရွိ မရွိ၊
၂။ ၎စာေပ၏ အေရးအသား က်ယ္ၿပန္႔ၾကြယ္ဝမွဳ ရွိ မရွိ၊
၃။ ၎စာေပၿဖင့္ လူမူေရး စီးပါြးေရး ဘာသာေရး စသည္ၿဖင့္ ေရးသားထားခဲ့မွဳ ရွိ မရွိ၊
၄။ အမ်ဳိးသား၏ ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထုံးစံစသည္မ်ားကုိ ထိန္းသိမ္ကြပ္ကဲ ႏုိင္စြမ္းရွိသည့္ စာေပဟုတ္ မဟုတ္၊
၅။ အဆင့္အတန္းၿမင့္မားေသာ အၿခားစာေပတုိ႔၏ ေရးထုံးအသံထြက္နည္း ေရးဟန္စသည္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္နုိင္ မယွဥ္နုိင္၊
၆။ ၎စာေပကုိ ေရးသားအသုံးၿပဳလာခဲ့ၾကသည့္ ကာလတုိ႔ကုိ အက်ဥ္းအားၿဖင့္ ေလ့လာၾကည့္ၿမင္ဆုိလွ်င္
(၁)အရ ဗ်ည္းသရမ်ား စုံလင္မွဳ ရွိ မရွိကုိ ေရွးဦးစြာ စီစစ္ၾကည့္ရန္လုိေပသည္။

ကရင္အမ်ဳိးသားအသံထြက္ၿဖင့္ ေရးသားရာတြင္၎တုိ႔၏ေၿပာဆုိရေသာ ေဝၚဟာရအလုိက္ၿပည့္စုံေသာအသံထြက္ ရွိရမည္ၿဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”တြင္ ေရးသားထားေသာ ဗ်ည္းသရမ်ား လုံေလာက္စြာရွိေနသည္ကုိ ေတြ႕ရမည္ၿဖစ္သည္။ ၎တုိ႔ယူငင္သုံးစြဲထားသည့္ ဗ်ည္အေရအတြက္အားၿဖင ့္(၃၆) လုံးရွိၿပီး သရအားၿဖင့္(၁၄)ရွိေပသည္။ သရ(၁၄) ယူငင္ေရးသားထားသည္မွာ လုိအပ္သလုိယူငင္ေရးသားရသည္ၿဖစ္၍ မ်ားစြာေစာဒကတက္ဖြယ္ ဆုိဖြယ္ရာ မရွိေသာ္ လည္း ဗ်ည္းလို(၃၆)လုံးမွ် ယူငင္သုံးစြဲထားၿခင္းေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာဗ်ည္းမ်ားမွာ လုိအပ္သည္ထက္ပုိမို ယူငင္သုံးစြဲထားသည္ဟု ယူဆဖြယ္ရာရွိေနသည္ ကုိေတြ႔ရမည္္ၿဖစ္ ေပသည္။ သုိ႔ေသာ ေပစာအေရးအသားမ်ားတြင္ စိစစ္ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ ေရွးလူၾကီး သူမတုိ႔ ေရးသားလာခဲ့ေသာ စာေပမ်ားတြင္ ယခု ေတြ႔ၿမင္ရေသာဗ်ည္း(၃၆)လုံးကုိ သူ႔ေနရာႏွင့္သူအံဝင္ခြင္က်ၿဖစ္ေအာင္ သုံးႏွဳန္းေရးသားထားသည္ကုိေတြ႔ရေပသည္။
စင္စစ္ဗ်ည္(၃၆)လုံးတြင္ သူ႔အသံထြက္ႏွင့္သူ ၿခားႏွားစြာရွိၾကေပသည္။ အသံထြက္ၿခင္း မတူညီၾကေပ၊ အသံထြက္မတူညီၾကသည့္အေလွ်ာက္ ေရးသားရာတြင္ သူ႔ေနရာႏွင့္သူ အံကုိက္ေအာင္ ေနရာတက် သုံးႏွဳန္းေရးသားထားသည္မွသာလွ်င္ ဆုိလုိသည့္ အဓိပၸါယ္သုိ႔ သက္ေရာက္နုိင္မည့္ စကားလုံးေပၚထြက္ လာနုိင္မည္ၿဖစ္သည္။ သာမာန္ကာလွ်ံကာ အသံထြက္ရာတြင္စည္းစနစ္မက်ေတာ့ဘဲ ဆုိလို္ရင္းအဓိပၸါယ္လည္း လြဲေခ်ာ္တတ္ေပသည္။ ဤသည္မ်ားမွာ အဆင့္အတန္းၿမင့္မားေသာစာေပမ်ား၏ ေရးထုံးအစဥ္အလာ တစ္ရပ္ၿဖစ္ေပသည္။ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ေခၚ ေပေရးစာေပတြင္ဤ အ စဥ္အလာမ်ားကုိ လိုက္နာေသာအားၿဖင့္ ၿပည့္စုံၾကြယ္ဝေသာဗ်ည္းမ်ားကုိ အၿပည့္အဝ သုံးစြဲေရးသားလာခဲ့သည္ကုိ ေတြ႔ၿမင္ရမည္ၿဖစ္၏။
လူမ်ဳိး်တစ္မ်ဳိး၏ သုံးစြဲေရးသားလာၾကေသာစာေပသည္ ၎၏ ဆင္းသက္ေပ္ါက္ ဖြားလာခဲ့ရာ မူလစာေပ၏ အေၿခခုိင္မူ၊ ေရွးက်မူ၊ ခံၿငားမူ၊ အဆင့္အတန္းၿမင့္မားမူ စသည္မ်ားေပၚ အားထားသမွူၿပဳၿပီး ဂုဏ္ယူတတ္ၾကစၿမဲ ဓမၼတာပင္ၿဖစ္ေပသည္။ ယခုေသာ္ မြန္၊ ၿမန္မာ စေေသာ စာေပမ်ားသည္ေရွးက ၿဗဟၼီ၊ ကုသန၊ ကဒမၸ စေသာေက်ာ္ၾကားသည့္ ေရွးေဟာင္းစာေပမ်ားမွ ဆင္းသက္လာေၾကာင့္ ဂုဏ္ယူတတ္ၾကသကဲ့သုိ႔ ၿဖစ္ေလသည္။ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” ကရင္စာေပကုိလည္း တကယ္အရင္းအၿမစ္ ၎၏ ဗ်ဳပၸတ္ကုိစီစစ္ၾကည့္ေသာအခါအထက္ဆုိခဲ့ေသာ ၿဗဟၼီ စသည့္စာေပမ်ားမွ ဆင္းသက္ခဲ့ေသာ စာေပၿဖစ္ေၾကာင္း ၿငင္းႏုိင္စရာအ ေၾကာင္းမရွိေပ ၎၏ ဆင္းသက္လာရာ မူလေရေသာက္ၿမစ္သည္ စင္စစ္ဆုိ ခန္႔ၿငားၿပီး အေၿခခံသည္ သာၿဖစ္ေၾကာင္း ေတြၿမင္ရေပသည္။ “သဒၵါနည္းအရ” “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” စာေပေလ့လာ လွ်င္လည္း ေရးထုံးသဒၵါနည္းကုိ တစ္က်မ္းတစ္ဖြဲ႔အေနၿဖင့္ ေရးသားထားခဲ့ေသာ သဒၵါက်မ္းရွိသည္ဟု မေတြ႔ရေသးေသာ္လည္း မကယ္တမ္း စာေပမ်ားတြင္ရွိအပ္သည့္ သဒၵါ စစ္တန္းၿဖင့္ ေလ့လာစီစစ္မည္ဆုိလွ်င္ စည္းစနစ္က်ေသာ သဒၵါနည္းမ်ားၿဖင့္ အေတာ္ပင္ၿပည့္စုံစြာႏွင့္ ၿပီးၿဖစ္သည္ကုိ ေတြ႔ရေပမည္။ “ဤေနရာတြင္ သဒၵါနည္းဆုိသည့္ အဓိပါၸယ္ကုိ အက်ယ္ရွင္းရန္လိုမည္မထင္၍ ဤကဲသုိ႔ အရိပ္အၿမြက္မွ်သာ ေရးသားရၿခင္းၿဖစ္သည္။
နပါတ္(၂) အရ အေရးအသား က်ယ္ၿပန္႔ၾကြယ္ဝမွု ရွိမရွိဆိုသည့္ အခ်က္ႏွင့္ပတ္ သက္ၿပီး ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ ပထမဦးစြာ ေရးထုံးေရးဟန္၏ ၾကြယ္ဝမွဳကုိ ေလ့လာရ ေပမည္။ ေေရးထုံးေရးဟန္အရ အထက္ကဆုိခဲ့သည့္အတုိင္း သဒၵါနည္းအရေရာ ကဗ်ာ၊ လကၤာ၊ စကားေၿပ၊ အေရးအသားမ်ားပါ ေတာ္ေတာ္ပင္ ၿပည့္စုံၾကြယ္ဝစြာ ေရးသားခဲ့ ၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရမည္ၿဖစ္၏။ သိရိွသမွ် လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(၃၀၀)ခန္႔က ေရးသားသည့္ ေပစာ မ်ားတြင္ ကဗ်ာအေရးအသား ဆန္ေသာၿပဇာတ္ “လိက္ဏဲဍံင္” မ်ားကုိပင ္ရသ ေၿမာက္ မ် ြာ စြာေရးသားဖတ္ရွဴ႕လာခဲ့ေၾကာင္းကုိ သိရွိရေပသည္။ “သုိ႔ေသာ္ ထုိစာေပ မ်ားမွာ ေလာကဓံ၏ လွဳိင္းခ်က္ေၾကာင့္ ေပ်ာက္ပ်က္ဆုံးပါးရေၿခၿပီး ၎စာေပမ်ားကုိ ဖတ္ရွဴ႕လိုက္ရေသာသူမ်ား အသက္ရွင္ေနေသးသည္ ၿဖစ္၍သာ ထုိအေၾကာင္းကုိ သိရွိခြင့္ရေတာ့သည္။ ယခုအခါ ဘားအံၿမဳိ႕တြင္ ၎ေပမူ “စဝ္ထၞဴလာ” စေသာ ကရင္ ေရွးေဟာင္းပုံၿပင္ စသည္မ်ားကုိ ဖတ္ရွဴ႕လုိက္ရေသာ အဖုိးအုိမ်ားရွိပါေသးသည္။
အၿခားေသာ နီတိက်မ္းမ်ား ပုံၿပင္မ်ား ဓေလ့ထုံးစံမ်ား၊ စိတ္ပညာက်မ္းမ်ား၊ ကမၻာဦး အေၾကာင္းမ်ားကုိ ေရးသားထားသည့္က်မ္းမ်ား လူၿဖစ္စဥ္သမိုင္းက်မ္းမ်ား ရာဇဝင္က႑မ်ား ဆုံးမစကားမ်ား စသည္တုိ႔ကုိ တခမ္းတနား ေရးသားထားသည့္ ေပမူက်မ္းစာမ်ား ေၿမာက္မ်ားစြာရွိေနသည္ကုိ ေတြ႔ရေသာအားၿဖင့္ ၎“ဖႜဳံွလိက္ထူ႔လီ”၏ အေရးအသားအေတြးအေခၚေရးဟန္ ေလးနက္ၾကြယ္ဝမွဳမ်ားမွာ အေတာ္အဆင့္ အတန္းၿမင့္မားေၾကာင္း ေလ့လာသူတုိင္းပင္ တအံံ့တၾသၿဖစ္သြားၾကေပသည္။ (အထူးသၿဖင့္) “ပရပုိဒ္” ၿဖင့္ေရးသားေသာ အေတာ္ေရွးက်ၿပီး အေထာက ္အထားခုိင္လုံ သည့္ ေရွးေဗဒင္က်မ္းမ်ားကုိပင္ ေရးသားထားခ်က္ရွိသည္ကုိ ေတြ႔ၿမင္ရေသာအခါ ၎ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”၏ အဆင့္အတန္းကုိ အထင္မေသးၾကေတာ့ေပ။ အၿခားေသာ ဘာသာေရး သက္ဆုိင္ရာက်မ္းစာမ်ားကုိမူ ယခုလက္ရွိ ေတြ႔ၿမင္ရေသာ ေပမူမ်ားအရ က်မ္းစာေပ မေပါင္း(၁၅၀)မွ် ေရးသားထားခ်က္ရွိၿပီးၿဖစ္ေၾကာင္း သိရိွရေပသည္။ ဤသည္မ်ားမွာ ယခုအခါ ေတြ႔ၿမင္နုိင္သည့္ေပစာမ်ားပင္ၿဖစ္သည္။ ေပ်ာက္ဆုံးသြားေသာေပမူေပါင္း မည္မွ်ရွိၿပီး ေခ်ာင္ၾကဳိေခ်ာင္ၾကားတြင္သိမ္းဆည္း ထားသည့္ေပမူေပါင္း မည္မွ်ရွိေသး သည္ကုိမူ သိရွွိဟန္ခဲယဥ္ေနေပးေသးသည္။
နံပါတ္(၃) အရ စီစစ္ၾကည့္လွ်င္ အထက္ပါေရးသားထားေသာ က်မ္းစာမ်ားကုိ ေလ့လာၾကည့္ေသာအားၿဖင့္ သိသာေလာက္ေပၿပီ၊ ေခတ္မွီေရးသားထားမွဳေပမ ူက်မ္းစာ မ်ား နည္းပါးေနသည္တုိင္ေအာင္ တၿဖည္းၿဖည္းႏွင့္ လူမူေရး၊ စီးပြားေရးစေသာ ေခတ္ႏွင ့္ရင္ေဘာင္တန္းႏုိင္မည့္ အေရးအသားသုိ႔ေရာက္ေအာင္ဆြဲေဆာင္လာလွ်က္ရွိေနၾကေပၿပီ။
နံပါတ္(၄) အရ ေလ့လာစီစစ္မည္္ဆုိလွ်င္ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ၿဖင့္ အမ်ဳိးသား၏ ယဥ္ေက်းမွဳဓေလ့ထုံးစံ စသည္မ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းကြက္ကဲႏုိင္မည့္ စာေပဟုတ္မဟုတ္ ဆုိသည့္ အခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စီစစ္စရာမ်ားစြာပင္ ရွိေနေပသည္။ ယဥ္ေက်းမွူဆ ုိသည္ မွာ အရာက်ယ္ဝန္းလွေပသည္။ ထုိ႔အတူ ယင္းယဥေက်းမွူမ်ားကုိ ကြတ္ကဲ ထိ္န္းသိမ္းမည္ စာေပကုိ စီစစ္ရန္မွာလည္း အရာက်ယ္လွမည္ၿဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” ၿဖင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ဂုဏ္ကုိ ေဆာင္ႏုိင္ေသာ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ထိန္းသိမ္း ကြတ္ကဲႏုိင္ မည့္စာေပ ၿဖစ္ႏုိင္မႏုိင္ကုိ သိရွိရန္မွာ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ယင္းစာေပကုိေလ့လာၿပီး တတ္ေၿမာက္ကြ်မ္းက်င္ လာေသာအခါတြင္မွ ဆုံးၿဖတ္သတ္မွတ္ႏုိင္မည္ ၿဖစ္သည္ဟု ထင္မိေပသည္။
(အခ်ိုဳ႕က၎စာေပသည္ မြန္စာေပႏွင့္တူသည္၊ ၿမန္မာႏွင့္မကြဲမၿပားဟုဆုိၿပီး အထင္မၾကီးၾကေခ်း။ သုိ႔ေသာ္ တကယ့္ပင္ မြန္စာႏွင့္တူသေလာ၊ အသြင္ဟန္တူရုံၿဖင့္ အထင္ေသးစရာဟုဆုိလွ်င္ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ အသြင္တူေသာ ဂ်ာမာန္စာကုိ အထင ္ၾကီး စရာမရွိေတာ့ေခ်။ တရုတ္စာႏွင့္တူေသာ ဂ်ုပန္စာကုိ အထင္ေသးစရာ ပင္ၿဖစ္ေတာ့သည္ သာ) စင္စစ္ ဂ်ာမာန္စာသည္ အဂၤလိပ္စာ၏ ဩစာခံမဟုတ္သလုိ ဂ်ပန္စာသည္လည္း တရုတ္စာ၏ လက္ေအာက္ခံမဟုတ္ပါေပ။ အၿခားေသာ အသြင္တူၿပီး အရည္ အခ်င္းၿခား နားေသာ စာေပေၿမာက္မ်ားစြာရွိသကဲသုိ႔တည္း)
နံပါတ္(၅)အရ အဆင့္အတန္းၿမင့္မားေသာ အၿခားေသာစာေပတုိ႔ႏွင့္ ယွဥ္ႏုိင္၊ မယွဥ္ႏုိင္ကုိမူ အထူးစီစစ္ရန္ လုိအပ္ေသာ္လည္း ဤေနရာတြင္ အလြန္က်ယ္ဝန္း သြား မည္ၿဖစ္၍ အရိပ္အၿမြက္ေလာက္သာ ေလ့လာစီစစ္သင့္ေပသည္။ အၿခားေသာ အဆင့္ အတန္းၿမင့္မားၿပီး က်ယ္ဝန္းၾကြယ္ဝလွသည့္စာေပမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ ေရးသားသည့္ဟန္၊ ေရးသားသည့္အမူအရာမ်ားႏွင့္ ေရးထုံးတုိ႔အလုိက္စာေရးသားသူကုိ ဥာဏ္ကြန္႔ၿမဴးလွ်င္ ကြန္႔ၿမဴးသေလာက္ စာေပမ်ားမွာလည္း အဆင့္အတန္းၿမင့္ မားလာေတာ့သည္ သာၿဖစ္ သည္။ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လိ” တြင္လည္း ေရးသားေသာအေၾကာင္းအရာႏွင့္ ေရးသားၾက သည့္ ဟန့္တုိ႔မွာ တကယ္ပင္ေလ့လာလွ်င္ ေလ့လာသေလာက္ အဆင့္အတန္းမနိမ့္ေသာ စာေပၿဖစ္ေၾကာင္းသိလာရမည္ၿဖစ္ေပသည္။ ေရးထုံးသဒၵါနည္းမ်ားမွာ အသံအေနအထား သဒၵါနည္းစသည္တုိ႕ကုိအထူးဂရုစုိက္ၿပီး သူ႔ေရးထုံးႏွင့္သူ၊ ခြဲၿခားေရးသား တတ္ၿခင္း ေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားမွာ ရုတ္တရက္အားၿဖင့္ ေရးထုံးရွဳတ္ေထြးသြားသကဲသုိ႔ ထင္ရ ေသ ာ္လည္း စင္စစ္ သူ႔အသံထြက္ႏွင့္သူ၊ သူ႔ေရးထုံးႏွင့္သူ၊ ခြဲၿခားလုိ၍သာ ၿခားနားေသာ ေရးထုံး(ဝ) အသံထြက ္ တူသေယာင္ႏွင့္ ေရးထုံးမတူသည့္ ေရးနည္းမ်ားကုိ အသုံးၿပဳ ထားေၾကာင္းေတြ႔ရမည္ၿဖစ္ေလသည္။
ဥပမာအားၿဖင့္--ေထာဟ္-ငွက္
ေထာဝ္- ဝက္
ေထာတ္- ၿခံစည္းရုိး--ဤကဲသုိ႔ အသံတူမေယာင္ႏွင့္ ေရးထုံးကြဲၿပီး အဓိပါၸယ္ၿခားနားေသာ ေရးထုံးေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာကုိေတြ႔ရမည္ၿဖစ္ေပသည္။ စင္စစ္ဤကဲသုိ႔ ခြဲၿခားေရးသားသည့္အသြင္ထုံးတမ္းမွာ စာလုံးေပါင္းရွဳတ္ ေထြးမ်ားၿပ ား ခ်က္မွ်သာၿဖစ္သည္ဟု ထင္မွားစရာရွိေသာ္လည္း ေသခ်ာစြာေလ့လာၾ့ကည့္ေသာအခါ အေရးအသားစာလုံးေပါင္း ၾကြယ္ဝမူႏွင့္ အသံေနအသံထား (အသံထြက္)တုိ႔ကုိ ဂရုစုိက္ ေၾကာင္းေတြ႔ရွိရမည္ၿဖစ္သည္။ ထု္ိ႔ေၾကာင့္ ဤမွ်ေလ့လာၿခင္းၿဖင့္ “ဖုဳံလိက္ထူ႔လီ”၏ ေရးထုံးေရးဟန္မ်ားမွာ အဆင့္အတန္းမနိမ့္ေၾကာင္းအၿမြက္အားၿဖင့္သိသာႏုိင္သည္။
နံပါတ္(၆) အရ စီစစ္ၾကစုိ႔။ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” ကုိမည္သည့္ေခတ္ကာလ မည္သူသည္စတင္တည္ထြင္ေရးသာလာခဲ့သနည္း- ဆုိသည့္ေမးခြန္းမ်ဳိးကုိ သိလုိ သူ တုိင္းက ေမးၿမန္းသည္သာၿဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာအားၿဖင့္ စာေရးသားသည့္အသြင္ သ႑န္ကုိၾကည့္ေသာအားၿဖင့္ မြန္(သုိ႔မဟုတ္) ၿမန္မာတို႔လုိ မွွီၿငမ္းၿပီး ေရးသားေၾကာင္း လြယ္ကူစြား ဆုံးၿဖတ္ၾကမည္သာၿဖစ္သည္။ မည့္သည့္ေခတ္ကာလ မည္သူထြင္ခဲ့သနည္း ဆုိသည့္ေမးခြန္းႏွင့္ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ကုိေရးသားအသုံးၿပဳသူတုိ႔သည္ မၾကာမၾကာရင ္ဆုိင္ ရမည္မွာ မလြဲေပ။ ထုိအခါ သူတုိ႔သည္ အေၿဖရွာရန္ခက္ခဲသြားတတ္ၾကေတာ့သည္။ ဟုတ္ေပသည္ ဤေမးခြန္းမ်ဳိးသည္ ေၿဖဆုိရန္ လြယ္ကူေသာေမးခြန္းမ်ဳိးမဟုတ္ေပ။ အကယ္၍သာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမၾကာာေသးမွီကမွ တစ္စုံတစ္ဦးက တည္ထြင ္ၿပီး ၎၏ တီထြင္ေရးသားခ်က္ကုိမွတ္တမ္းႏွင့္ေရးသားထားခဲ့မွဳရွ္ိပါက ထုိေမးခြန္းမ်ဳိးကုိ ေၿဖဆုိရန္လြယ္ကူမည္ၿဖစ္ေပသည္။ သုိ႔ေသာ္ အခ်ဳိ႕ေသာ စာေပတုိ႔မွာ ဤကဲ့သုိ႔ မွတ္သား ထားခ်က္ မရွိသည္ကတေၾကာင္း၊ ကာလအားၿဖင့္ၾကာေၿငာင္းခဲ့ၿပီးၿဖစ္၍ အစရွာရခဲ့ၿပီး တိမ္္ၿမဳမ္ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္ကတေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင္း အထက္ပါ ေမးခြန္းမ်ဳိးကုိ ေၿဖဆုိရခဲ့သည္သာၿဖစ္ေပသည္။ ယခုအခါ အေထာက္အထားခုိင္လုံၿပီး ေက်ာ္ၾကား လာေသာ မြန္စာေပကုိ မည္သည္ေခတ္ကာလက မည္သူတီထြင္ေရးသားလာခဲ့သည္ကုိပင္ မွန္ဆခ်က္ကလြဲၿပီး အေၿဖရွာရ ခက္ခဲဆုံးပင္ရွိေနေသးသည္။ ၎နည္းတူ ၿမန္မာစာတုိက လည္း မြန္စာေပမွတစ္ဆင့္ (သုိ႔မဟုတ္) တုိက္ရုိက္ၿဗဟၼီမွ တဆင့္ကူးေၿပာင္းေရးသားလာ ခဲ့ေၾကာင္း စသည္မ်ားၿဖင့္သာ မွန္းဆႏုိင္ၾကၿပီး မည္သူက မည္သည့္ခုႏွစ္တြင္ စတင္တီ ထြင္ေရးသားလာခဲ့သည္ ဆုိသည္ကုိ အတိအက်ေရးသားမွတ္သားလာခဲ့ၿခင္းရွိသည္ဟု မသိရေသးေပ။ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ကုိလည္း ဤနည္းၿဖင့္ပင္ ေၿဖဆုိရေပမည္။ သုိ႔ေသာ္ မြန္စာေပ၊ (သုိ႔မဟုတ္) ၿမန္မာစာေပတုိ႔ႏွင့္ ၿမစ္ဖ်ားခံလာရာ (သုိ႔မဟုတ္) ေရးထုံးကုိ ကြင္းဆက္မကင္းၾကဟုဆုိလွ်င္ မွားယြင္းမည္ မဟုတ္ဟု ထင္ေပသည္။ သုုိ႔ေသာ္ မည္ သည့္ေခတ္က မည္သူတုိ႔သည္ ထြင္လာခဲ့သည္ ဆုိသည့္ အေထာက္အထား ေသခ်ာ တိက်စြာ မွတ္သားလာခဲ့မွု မရွိၿခင္းေၾကာင့္ အေၿဖရွာရန္ ထုံးစံအတုိင္း ခဲယဥ္းသြားၿပန္ ေလသည္။ တုိင္းတာသိရွိႏုိင္ရန္အေၾကာင္းရွာ၍ မရေတာ့ၿပီေလာဟု ေမးၿမန္း ဘြယ္ ရွိၿပန္သည္။
အမွန္စင္စစ္ “ဖႜဳံံလိက္ထူ႔လီ” ကုိေရးသားအသုံးၿပဳခဲ့သည့္ ေခတ္ကာလကုိ (အတိအက် မဟုတ္ေသာ္လည္း) မွန္းေခ်အားၿဖင့္ မွန္းဆၾကည့္နုိင ္ရန္နည္းလမ္းမ်ား ရွိေပသည္။ ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ကုိေရးသားအသုံးၿပဳသူတုိ႔သည္ မိမ္ိတုိ႔ေရးသားသုံးစြဲသည့္ စာေပ၏အတိမ္အနက္ႏွင့္ ေခတ္ကာလ မည္မွ်ၾကာေၿငာင္းခဲ့ၿပီး စသည္တုိ႔ကုိ စီစစ္ ေလ့လာရန္ မ်က္ေၿခၿပတ္ခဲ့သည္မဟုတ္ေပ။ ရွာၾကံၾကသည္သာၿဖစ္သည္။ သူတုိ႔သည္ ေပစာမ်ားမွ ေရးသားသုံးႏွဳန္းထားသည့္္ အခ်က္အလက္မ်ားကုိၾကည့္ၿပီး မွန္းဆသည့္ နည္းၿဖင့္ အေၿဖရွာခဲ့ာကသည္။ ထုိအခါနီးစပ္ေသာ အေၿဖကုိရခဲ့ၾကည္ ေလသည္။ မည္သုိ႔နည္း အခ်ိဳ႕ေသာစာေပမ်ားမွ ေရးသားသည့္ အကၡရာ၊ ေရးသားသည့္ ဟန္၊ ေရးသားသည့္ ေဝါဟာရ၊ ေရးသားသည့္ အေၾကာင္းအရာတုိ႔သည္ အၿခားေသာ မြန္စာေပ၊ ၿမန္မာစာေပတုိ႔ႏွင့္ ႏွဳိင္းယွဥ္ၾကည့္ေသာအခါ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”၏ ေရးသာလာခဲ့ ေသာ ေခတ္ကာလသည္ ၾကာေညာင္းၿပီးၿဖစ္ေၾကာင္းသိသာႏုိင္ေတာ့သည္။ မြန္ၿဖစ္ေစ၊ ၿမန္မာ ၿဖစ္ေစေရးသားခဲ့ေသာစာေပတုိ႔သည္ တေခတ္ႏွင့္တေခတ္မတူၾကေခ်။ ေရးဟန ္ေၿပာင္း လဲလာခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည့္နည္းတူ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ကုိလည္း ေသခ်ာစြာစီစစ္ေသာအခါ ထုိကဲသုိ႔ေသာသေဘာကုိေတြ႔ၿမင္ရတတ္ေပသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာေပစာမ်ာတြင္ အလြန္ေရွး က်ေသာအကၡရာႏွင့္ အေၾကာင္းအရာတုိ႔ အသုံးၿပဳေရးသားထားၾက သည္ကုိ ေတြ႔ရမည္ ္ၿဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ေၿဖးေၿဖးေခတ ္ကာ လအေလွ်ာက္ ေရးထုံးအေၾကာင္းအရာ ဆုိသည့္ ေၿပာင္းလဲလာခဲ့ၾကသည္။ အလြန္နီးကပ္လာေသာေခတ၏ အေရးအသားမ်ားသည္ ေၿပာင္းလဲလာခဲ့ၾကသည္ကုိေတြ႔ၿမင္ရမည္ၿဖစ္ေပသည္။ နီးကပ္လာၿပီၿဖစ္ေသာေခတ္ကာလ၏ အေရးအသား၊ ေရးဟန္၊ ေရးသားသည့္ အေၾကာင္း အရာတိုု႔ကုိ ၾကည့္ၿပီးႏွစ္ပရိေစၦဒအားၿဖင့္ မၾကာၿမင့္ေသးဟု ဆုံးၿဖတ္ခလွ်င္ မွန္မည္မဟုတ္ ေပ။ အဘယ္ေၾကာင္းဆုိေသာ္ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ၿဖင့္ႏွစ္ေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာက ေရးသားၾက သည့္ေရးဟန္အေၾကာင္းအရာတုိ႔ၿဖင့္ေရးသားထားခ်က္မ်ားကုိ အခ်ဳိ႔ေသာစာမူမ်ားက ေရွးလူၾကီသူမတုိ႔ အစဥ္အဆက္သီဆုိိလာၾကေသာ ပါးစပ္ရာဇဝင္သေဘာ၊ ေရွးလကၤာကား ---ဍဳံသုဝဏဟွာဟွံင္ခါ့၊ ဍဳံေဖါဟ္ဍဳံလီ႓းစာင္းဟွာ၊ မာန္ဒုင္ဍ၀္တႜာအု္မတ္၊ လံင့္ကံင္ဖႜဳံလိက္ပိဋကတ္၊ ယံင့္၀ဲါဍ၀္ဟွာဟွံင္ပႜ၀္႓း၊ ေဍထီေဍဖႜာဲေဍေဖါဟ္မာ့၊ ေလ၀္ထင္းဟွာအွ္ဍဳံဌာန္႔၀၊ ေလ၀္ထင္းေယာ၀္္ဆုိင္လိက္ရုက္လး၊ ယွာၟလီၟဆီ့ဟု္ခြြါ႔ထၞာၟ၊ ေယာ၀္ေဏ၀္ၟဖူးေဏ၀္ၟေခါ၀္ၟသုဦ႔ယြာ၊ စာင္းဟွာေဏ၀္ၟဖႜဳံလိက္မူ႔လာ၊ အးဆုိ၀္အးဆင့္မိင္လကႜာ၊ ဒဒုက္အးထ၀္႓းယွင္ဏါ၊ ဍဳံဌာန္႔၀ဖုိင္ထံင္ထင္း႓ါ၊ ပၱံင္ဍဳံဌါန္႔အွ္ထာင္သာ့၊ မာေလာဟ္ပ၀္ၟအု္ဆုိ၀္ယွာ၊ လု္လင္ထုက္ဏင္ၟဆုိ၀္ဏင္ၟတာ။ ၎၏ အဓိပၸါယ္မွာ သုဝဏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ပ်က္စီးစဥ္အခါက ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားတုိ႔ ထြက္ေၿပးတိမ္းေရွာင္ ၾကသည့္အထဲတြင္ “မန္းဒုံး”ေခၚ ကရင္အမ်ဳိးသားအမတ္တဦးလည္းပါဝင္လာေလသည္။ သူသည္ကရင္ဘာသာၿဖင့္ေရးသားၿပန္္္ဆုိထားၿပီးၿဖစ္ေသာ ပိဋကတ္က်မ္းစာ မ်ားကုိႏွစ္ ေမ်ာလွၿပီး အခ်ီးအႏွီးပ်က္စီးေပ်ာက္ပ်က္သြားမည္ကုိစုိးရိမ္သၿဖင့္ “ဍဳံဌါန္႔ဝ”ေခၚ (ယုိးဒယားၿပည္နယ္စပ္) ေဒသသုိ႔ေၿပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္တိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကသည္။ သူသည္ပိဋကတ္ေပစာ (ေပထုတ္) မ်ားကုိ လူေပါင္းေလးဆယ္(၄၀)ၿဖင့္ထမ္းေစၿပီး ၎၏တပည့္လက္သား၊ သားမယားမ်ားကုိ ေခၚေဆာင္ကာ ဆင္းရဲပင္ပန္းစြာ ထြက္ခြာေၿပာင္းေရႊ႕သြားၾကေလသည္။ သူတုိ႔သည္ဍဳံဌါန္႔ဝေဒသသုိ႔ေရာက္ရွိသြားေသာအခါ ေနထုိင္ရာ ၿမဳ႕ိရြာတည္ေထာင္ၿပီး ေနထုိင္လာခဲ့ၾကသည္။

ထိုအခ်ိန္ကစၿပီး၎တုိ႔သည္၎တုိ႔ယူေဆာင္လာခဲ့ၾကေသာပိဋကတ္က်မ္းစာမ်ားကုိ ကရင္တုိ႔ဘာသာၿဖင့္ အဆက္ဆက္သင္အံလာခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိလကၤာ၏အဓိပၸါယ္ကုိ ၾကည့္ေသာအားၿဖင့္ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” ကုိသထုံေခတ္တြင္လည္း မြန္စာေပတုိ႔ႏွင့္ေခတ္ၿပိဳင္ ေရးသားေနၿပီးၿဖစ္ေၾကာင္းမွန္းဆႏုိင္ေပမည္။သထုံပ်က္စီးသည္ႏွစ္မွသကၠရာဇ္(၄၁၉)ႏွစ္ ္ၿဖစ္၍ ယင္းသကၠရာဇ္မ်ားကုိ ေရွးရွဴေထာက္မည္ဆုိလွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း(၈၀၀)ေက်ာ ္(၉၀၀) ခန္႔ ေလာက္က “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ”ကုိေရးသာရာတြင္ အေတာ္က်ယ္ဝန္းစြာ ရွိေနၿပီးၿဖစ္ေလသည္။
ယင္းအေၾကာင္းကုိေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ေပစားမ်ားလည္းလြန္ခဲ့ေသာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တြင္ သထုံနယ္ ရြာတစ္ရြာမွ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းတြင္ ေတြ႔ရေသးၿပီး၊ ယင္းေပ စာမွာ မိီးထဲပါသြားသည္ဟု သိၿပန္သည္။ ၎ဆရာေတာ္မွာ ယခုေမာ္လၿမိဳင ္ၿမဳိ႕ၿပည္ ေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသုံးေနထုိင္လွ်က္ရွိေနေပေသးသည္။ ၎ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အနီးစပ္္ဆုံးအေထာက္အထာအေနၿဖင့္ သကၠရာဇ္(၁၁၅၁)ခုႏွစ္ ဒုတိယ အင္းဝေခတ္ ကုန္ဆုံးခါနီး အခ်ိန္ႏွင့္တုိက္ဆုိင္္ေသာကာလတြင္ ေပၚထြန္းလာသည့္“ဖူ႔က်ာ္တာမိတ္”ေခၚ ကရင္အမ်ဳိးသားဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီး၏ စာေပကုိေထာက္ထားၿပီး ေၿပာဆုိတတ္ၾက ၿပန္သည္။ သုိ႔ေသာ္ တခါၿပန္ၿပီး ေလ့လာေသာအခါလြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း(၃၀၀)ေက်ာ္ ္(၄၀၀)ေလာက္က “ဖူ႔က်ာ္တာမိက္ထက္အရင္) “ဖူ႔ေယာင့္တာပုိင္”စေသာပုဂၢိလ္တုိ႔ ေရးသားသည့္ စႏၵကုမၼာ “ေစာထမူလာ”(စဝ္ထၞ႔ာလာ) စေသာပုံၿပင္မ်ားကုိတဖန္ေတြ႔ ရွိရၿခင္းအားၿဖင့္ ထုိစာေပသည္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္း(၂၀၀)ေက်ာ္ “ဖူ႔တာမုိက္” ေခတ္ကပင္မဟုတ္ဘဲ ထုိထက္ေရွးက်သည့္္ေခတ္က ေရးသားႏွစ္ၾကၿပီး ၿဖစ္ေၾကာင္း သိလာရၿပန္ေပသည္။ တဖန္ၿပန္ၿပီးေလ့လာစင္စစ္ၾကည့္ေသာအခါ ကရင္အမ်ုဳိးသားတုိ႔ သည္ ယခုေတြ႔ၿမင္နုိင္ေသာ ကရင္တုိ႔ ေနထုိင္ရာေဒသသုိ႔ေၿမာက္ပုိင္းမွေနၿပီး ဆင္းသက္ လာေရာက္ေနထုိင္လာခဲ့ၾကသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းရာေပါင္းမ်ားစြာၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီးၿဖစ္ေၾကာင္း မည္သူမွ်မၿငင္းဆုိႏုိင္ေပ။
(ၿဗဟၼီ) သုိ႔မဟုတ္ မြန္ခမာတုိ႔ အေရးအသားသည္ ၿမန္မာၿပည္ေအာက္ပိုင္းဆီသုိ႔ ေရာက္လာခဲသည္မွာလည္း ၎ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ႏွစ္ခ်ီၿပီးၾကာေညာင္းခဲ့ေလၿပီ၊ ၎အေရးအသားတုိ႔သည္ ကရင္အမ်ဳိးသားႏွင့္္ ေစာစြာေသာေခတ္ကာလကပင္ေတြ႔ဆုံ ရင္းႏွီးမွဳၿပဳလာခဲ့ၾကၿပီးၿဖစ္ ေၾကာင္းသံသယၿဖစ္ဘြယ္မလုိေတာ့ေပ။ ထုိသုိ႔ဆုိလွ်င္ ကရင္တုိ႔သည္ “ဖႜဳံ လိက္ထူ႔လီ” အေရးအသားႏွင့္္ေတြ႔ဆုံေရးလာသည့္ကာလမွာ မၾကာၿမင့္ေသးဟုဆိုရခဲ့ယဥ္သြားေတာ့သည္။ ေရွးေခတ္က ေရွးအေရးအသားၿဖင့္ ေရွးေဝါဟာရ အသုံးအႏွဳံးမ်ားကုိသုံးၿပီးေ႐းသားခဲ့မည္ၿဖစ္ေသာလည္ းကာလ၏ ေၿပာင္းလဲလာမွဴ အေရးအသား၏ ေၿပာင္းလဲလာမွဳေၾကာင့္ ယခုၿမင္ရေသာအေၿခသုိ႔တုိင္ ေရာက္လာခဲ့ဟန္ရွိေပသည္။၎ထုိ အေထာက္အထားကုိၿပပါဟုဆုိလွ်င္ ေရွးေခတ္က ကရင္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ ေပါ့ေလွ်ာ့မွဳ၊ အၿမင္မက်ယ္မွဴ၊ စည္းလုံးသည့္အင္းအားမရွိမွဴ၊ စေသာမ်ားစြာေသာအောကာင္းမ်ားေၾကာင့္ၿဖစ္ဟန္တူသည္။ ၎တုိ႔၏ ေရွးက် ေသာ တိက်သည့္ လက္ရာမ်ားကုိေတြ႔ရန္ခဲယဥ္းသြားၿပန္ေတာ့သည္။ ဤသည္မ်ားမွာ မိမိ ေပါင္ကုိ မိမိၿမန္လွန္ၿပီးေထာင္းသည့္သေဘာ သက္ေရာက္သြားႏုိင္ေသာ္လည္း ပအုိဝ္၊ ေတာင္သူတို႔ ေရွးေဟာင္းစာေပမွ ေရးသားမွတ္ထားသည့္ ကရာရာဇဝင္၊ ယုိးဒယား (ဆူခုိထုိင္း) စေသာရာဇဝင္မွ ကရင္အေၾကာင္းေရးသားခ်က္၊ မြန္ရာဇဝင္မ်ားမွ ကရင္အ ေၾကာင္းမ်ားစြာ ေရးသားခ်က္မ်ားကို မ်ားစြာေတြ႔ႏုိင္ေသာ္လည္း ကရင္အေၾကာင္းကုိ ၿပည့္စုံစြာ ေရးသားမွတ္ထားခ်က္မ်ားကုိယခုတုိင္ေအာင္ ေက်နပ္ဘြယ္ရာ ေရးသားခ်က္ မရွိေသးသည္ကုိေထာက္ေသာအားၿဖင့္ ေရွးေခတ္ကရင္ေရာ၊ ယခုေခတ္ကရင္မ်ားပါ မိမိတို႔၏ ေပါ့ေလွ်ာ့မွဳ၊ အၿမင္မက်ယ္မွဳကုိၿပသလွ်က္ရွိေသးေၾကာင္းထင္ရွားလွ်က္ရွိေန ေ ပေသးသည္။ ဤအတုိင္းသာ သြားမည္ဆုိလွ်င္ ေနာင္ႏွစ္ရာစုေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေညာင္း သည့္တုိင္ေအာင္ ေနာင္လာေနာက္သားတုိ႔သည္ ကရင္အေၾကာင္းကုိ အၿခားေသာ စာေပမ်ားစြာတြင္သာ ဖတ္ရွဴႏိုင္မည္ၿဖစ္ၿပီး ပုံၿပင္၊ ဒ႑ာရီသဖြယ္ မွတ္တမ္းၾက မည္သာ ၿဖစ္ေလသည္။ အထက္ပါအေၾကာင္းၿပခ်က္သည္ အရိပ္အၿမြက္မ်ားသာၿဖစ္ၿပီး အၿခားအ ေထာက္အထားရွာစရာ “ဖႜဳံလိက္ထူ႔လီ” အေၾကာင္းေၿမာက္ မ်ားစြာရွိေသးေသာ္ လည္း ဤမွ် ဆုိထားၿခင္းၿဖင့္ ေခတ္အၿမင္ရွိေသာသူသည္ မွန္းဆႏုိင္မည္ဟုယုံၾကည္မိပါ
သတည္း။

မာန္းနာဲစံ(ဘားအံ)
၁၉၆၆-ခုႏွစဂ်ဴလုိင္လ၊ အိမ္ေထာင္ေရးမဂၢဇင္းတြင္ ၿပန္လည္ေဖၚၿပလွ်က္။္

[Read More...]

ကရင္ႏွင္႔ကရင္႔ရုိးရာ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ား

ကရင္ႏွင္႔ကရင္႔ရုိးရာ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ား

ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူဦးေရအားျဖင္႔ (၄) သန္းေက်ာ္ရွိေနၾကၿပီး ေနရာေဒသႀကီး (၃) ခုတြင္ေနထိုင္ၾကသည္။ ၄င္းတို႔မွာ (၁) ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း၊ စစ္ေတာင္းျမစ္၀ွမ္း၊ သံလြင္ျမစ္၀ွမ္းႏွင္႔ တနသၤသာရီကမ္းရုိးတန္းေဒသ (၂) ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းႏွင္႔ စစ္ေတာင္းျမစ္ၾကားရွိ ပဲခူးရုိးမေတာင္တန္းမ်ားႏွင္႔ ခ်ဳိင္႔၀ွမ္းေဒသမ်ား (၃) ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင္႔ေတာင္ပိုင္းမွ ကယားျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္၏ခ်ဳိင္႔၀ွမ္းႏွင္႔ လြင္ျပင္မ်ားအပါအ၀င္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင္႔ေဒသမ်ားပင္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားသည္ ဘာသာစကားအားျဖင္႔ (၁၆) မ်ဳိးခန္႔ကြဲျပားျခားနားၾကၿပီး ယင္းတို႔ကိုအဓိကအားျဖင္႔ အုပ္စုႀကီးႏွစ္ခုျဖစ္ေသာ စေကာ-ဘြဲအုပ္စု (Sgaw-Bghai) ႏွင္႔ပိုးအုပ္စု (Pow) တို႔ပင္ျဖစ္သည္။ စေကာသည္ စေကာ-ဘြဲအုပ္စုတြင္ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုး အသံုးျပဳေသာစကား ျဖစ္သကဲ႔သို႔ ပိုးစကားသည္လည္း ပိုးအုပ္စုတြင္ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုး ေျပာေသာစကားျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကရင္မ်ားကိုေနရာေဒသလိုက္၍ ေျမာက္ပိုင္းကရင္၊ ေတာင္ပိုင္းကရင္ ဟူ၍ခြဲထားျပန္သည္။ ေျမာက္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ ကယားမ်ားပါ၀င္ၿပီး ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ စေကာႏွင္႔ပိုးတို႔ပါ၀င္သည္။ ထိုသို႔ ကြဲျပားေနျခင္းသည္ ကြဲျပားျခားနားေသာ ျပင္ပရုိးရာယဥ္ေက်းမႈမ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင္႔ျဖစ္သည္ကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။

ေျမာက္ပိုင္းကရင္မ်ားသည္ ထိုင္းစကားကိုေျပာေသာ ရွမ္းတို႔ႏွင္႔နီးစပ္မႈ၊ လႊမ္းမိုးမႈကိူခံရသကဲ႔သို႔ ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ မြန္၊ ဗမာတို႔၏ လႊမ္းမိုးမႈရွိေနသည္။ ေျမျပန္႔တြင္ေနေသာကရင္မ်ားႏွင္႔ ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားဟူ၍ ကြဲျပားၾကျပန္သည္။ အထူးသျဖင္႔ ပိုးကရင္မ်ားသည္ ေျမျပန္႔တြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ပိုးကရင္မ်ား ေျမျပန္႔သို႔ေရာက္ရွိသြားရသည္မွာ စေကာကရင္မ်ား၏ တြန္းပို႔မႈေၾကာင္႔ျဖစ္ရသည္ဟု ပိုးကရင္ဒ႑ရီတြင္ဆိုထားသည္။ တစ္ဖန္ေျမျပန္႔တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာပိုးကရင္မ်ားသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးၾကသည္။ ေတာင္ေပၚတြင္ေနထိုင္ၾကေသာကရင္မ်ားမွာ အမ်ားအားျဖင္႔ ေတာင္ယာလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ ရက္ကန္းလုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေတာင္ေပၚသားမ်ားသည္ သားေရတပ္ရက္ကန္းစင္မ်ားျဖင္႔ ျပဳလုပ္ၾကေသာ္လည္း ေျမျပန္႔သားမ်ားသည္ ဗမာမ်ားကဲ႔သို႔ သစ္သားေဘာင္တပ္ရက္ကန္းစင္မ်ားျဖင္႔ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေတာင္ေပၚသားမ်ားသည္ ၀ါဂြမ္းမ်ားက္ုစိုက္ပ်ဳိးၾကေသာ အေလ႔အထရွိၿပီး ယင္း၀ါဂြမ္းထည္မ်ားကို ေျမျပန္႔တြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ဗမာ၊ မြန္တို႔ထံရာင္းခ်ၾကသည္။
ဘာသာတရားႏွင္႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈအေပၚအေျခခံလ်က္ ကရင္မ်ားသည္ ကြဲျပားၾကျပန္သည္။ ကရင္တို႔၏မိရုိးဖလာယံုၾကည္မႈမွာ နတ္ သို႔မဟုတ္ နာမ္၀ိညာဥ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ မိရုိးဖလာယံုၾကည္မႈကို ဦးေဆာင္ၾကသူမ်ားသည္ ေက်းရြာလူႀကီးသူမမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ဦးေဆာင္သူရြာသူႀကီးမ်ားသည္ မိရုိးဖလာပြဲက်င္းပရာအခမ္းအနားမ်ားကို စီစဥ္ဦးေဆာင္ၾကၿပီး ေက်းရြာရွိအမ်ဳိးသမီးႀကီးမ်ားမွာ ကြယ္လြန္သူဘိုးဘြားမ်ားအား ကန္ေတာ႔ျခငိး၊ ေရာဂါေ၀ဒနာစြဲကပ္သူမ်ားအား ကုသေပးျခင္း စသည္႔အလုပ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရန္တာ၀န္ယူၾကသည္။ မြန္၊ ဗမာ၊ ရွမ္းတို႔၏လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင္႔ ကရင္အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္လာၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ မိရုိးဖလာယံုၾကည္မႈတို႔၏ ေရာေႏွာယွက္ႏြယ္မႈပင္ျဖစ္သည္။ ၁၉ရာစုတြင္ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ားေရာက္ရွိလာသာအခါ သူတို႔၏ယံုၾကည္မႈအစဥ္အလာသည္ ပို၍ရႈပ္ေထြးသြားသည္။ ထိုခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ားသည္ ၁၈၂၅ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ တနသၤာရီေဒသရွိ ကရင္မ်ားၾကားတြင္ သာသနာျပဴလုပ္ငန္းစတင္ခဲ႔ၾကသည္။ ခရစ္ယာန္သာသနာ၏လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင္႔ လူမူေရး။ ဘာသာေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားလည္း မ်ားစြာေပၚထြက္လာခဲ႔ၾကသည္။ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ားသည္ သာသနာ႔စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို ဖြင္႔လွစ္ခဲ႔ၾကသည္။ ကရင္စာမ်ားကိုလည္းတီထြင္ေရးသားျဖန္႔ေ၀လာၾကသည္။ ကရင္မ်ားကိုလည္း သာသနာအမႈေတာ္ေဆာင္မ်ား၊ေက်ာင္းဆရာမ်ား၊ ဆရာ၀န္မ်ား၊ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ား ျဖစ္လာရန္ ေလ႔က်င္႔ပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ႔ၾကသည္။ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းစစ္တန္းအရ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားတြင္ ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈကြဲျပားျခားနားမူကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ စေကာမွာ ၆၇% ဗုဒၶဘာသာ၊ ၂၅% ခရစ္ယာန္(ႏွစ္ျခင္း)၊ ၈% မိရုိးဖလာ၊ ပိုးမွာ ၉၃% ဗုဒၶဘာသာ၊ ပအို႔မွာ ၁၀၀% ဗုဒၶဘာသာ၊ ကယားမွာ အမ်ားပိုင္းမိရုိးဖလာ၊ အျခားေသာေတာင္ေပၚကရင္အနည္းစုသည္ ႏွစ္ျခင္း၊ ကက္သလစ္၊ အဂၤလီကန္မ်ားျဖစ္လာၾကသည္။
ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ားသည္ ရုိးရာအစဥ္အအလာအရ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို က်င္႔သံုးခဲ႔ၾကသည္။ ေက်းရြာသူႀကီးသည္ ၾသဇာအာဏာရွိသူျဖစ္ၿပီး ရြာသူရြာသားမ်ားအား တရားမွ်တစြာ အုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္သည္။ ရွမ္းတို႔လႊမ္းမိုးေသာ ေျမာက္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ ထက္ေအာက္ဆင္႔ကဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို က်င္႔သံုးၾကေသာ္လည္း ေဒသတစ္ခုႏွင္႔တစ္ခု မိမိတို႔ကြန္ဖယ္ဒေရးရွင္း( confederation)အသြင္ကို ကရင္နီတို႔ေဒသျဖစ္ေသာ ကနၲာရ၀တီ၊ ေဘာလခဲ၊ ၾကက္ဖိုးႀကီး၊ နမ္႔မယ္ခံုတို႔တြင္ေတြ႔ရသည္။
အေမရိကန္ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳဆရာ Rev. Harry Ignatius Marshall သည္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ The Karen စာအုပ္ကို ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ႔သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားတို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ားအေၾကာင္းကို သူ၏စာအုပ္ထဲတြင္ အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ကရင္တို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္ေသာ ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ အျခားစာအုပ္မ်ားႏွင္႔ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ပိုမိုအေသးစိတ္္က်ကာ ပိုမိုျပည္႔စံုသည္ဆိုေသာ္လည္း အားလံုး ၿပီးျပည္႔စံုသည္ဟုမဆိုလိုပါ။ ကရင္တို႔၏၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ေရးသားထားေသာ အခန္း၏နိဒါန္းမွာပင္ သူကဆိုထားသည္မွာ "ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုအားလံုး၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပရပါလွ်င္ စေကာ႔တလန္ျပည္လုပ္ သကၠလပ္အ၀တ္စအမွ်င္မ်ားကို ထုတ္ယူေဖာ္ျပသကဲ႔သို႔ စာအုပ္တစ္အုပ္လံုးမွာ ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင္႔သာ ျပည္႔သြားေပလိမ္႔မည္ ဟုဆိုခဲ႔သည္" မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ Marshall ေဖာ္ျပခဲ႔ေသာ ကရင္တို႔၏၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ားမွာ အျပည္႔စံုဆံုးေသာအခ်က္အလက္မ်ားဟု မွတ္တမ္းတင္ရေပမည္။

ကရင္ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင္႔ ဆင္တူၾကပါသည္။ ကရင္အမ်ား၀တ္ၾကသည္႔ ရုိးရာ၀တ္စံုမွာ ကရင္သင္တိုင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသင္တိုင္း၏အရွည္ႏွင္႔ အေရာင္အေသြးခ်ယ္သမူမွာမူ ေနရာေဒသအလိုက္ အလြန္ပင္ကြဲျပားၾကပါသည္။ သင္တိုင္းမ်ားကို အမ်ဳိးသားေရာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါ ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ထမီကိုလည္း ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ထမီတြင္လည္းအဆင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲျပားၾကသည္။ ေရွးယခင္ကဆိုရင္ သြားလာမႈခက္ခဲေသာ အရပ္ေဒသတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္အမ်ုိးသားမ်ားသည္ Loincloth ေခၚေဘာင္းဘီတိုမ်ားကိုသာ ၀တ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀ ရာစုအစပိုင္းေရာက္ေသာအခါ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို ၀တ္ဆင္လာၾကသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ Spearman (1880, II:228) ကေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ျခင္းသည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားတြင္ ပိုမိုေတြ႔ရၿပီး သင္တိုင္မ်ားကို ေတာင္ပိုင္းေဒသေန ကရင္မ်ားတြင္ပိုမို၀တ္ဆင္ၾကသည္ကိုေတြ႔ရေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။


အျခား၀တ္စားဆင္ယင္မႈတစ္ခုမွာ အမ်ားစုသံုးစြဲၾကသည္႔ ကရင္လြယ္အိတ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ အမ်ားပိုင္းမွာ အဆင္မပါ ေျပာင္ေခ်ာကရင္လြယ္အိတ္မ်ားျဖစ္သည္။ ကရင္အမ်ားစုသည္ ျခံဳေစာင္ကိုလည္းယက္လုပ္ၾကသည္။
Marshall (1922:37) သည္ ကရင္တို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ၁၉၂၀ ခုႏွစ္မ်ား အစမွာကတည္းကပင္ မ်ားစြာေလ႔လာခဲ႔သည္။ သူ၏ေလ႔လာခ်က္အရ ျမန္မာႏုိင္ငံေအာက္ပိုင္း ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသႏွင္႔ ေျမျပန္႔တြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားသည္ ဗမာမ်ားကဲ႔သို႔၀တ္စားဆင္ယင္ၾကသည္။ ပြဲေတာ္အခ်ိန္မ်ားတြင္သာ ကရင္ရုိးယာ၀တ္စံုမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ေျမာက္ပိုင္းႏွင္႔ အေရွ႔ပိုင္းေနကရင္မ်ားမွာ ရွမ္းအ၀တ္အစားမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကတတ္သည္။ အမ်ုိးသမီးမ်ားမွာ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ရုိးယာ၀တ္စံုမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ေက်းရြာတြင္ အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ ဗမာအ၀တ္အစားမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကေသာအခါသာလွ်င္ ကရင္အမ်ုိးသမီးႀကီးမ်ားသည္ မိမိတို႔၏အနက္ေရာင္သင္တိုင္းကို ဗမာအက်လံုခ်ည္ဖံုးကာ ၀တ္ဆင္ၾကသည္ဟု Marshall (1922:38) ကဆိုထားသည္။
လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ကာလအတြင္း ကရင္ရုိးယာ၀တ္စံုအေၾကာင္းကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေလ႔လာရန္မလြယ္ကူသျဖင္႔ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ စေကာႏွင္႔ပိုးကရင္မ်ားထံမွ အခ်က္အလက္အခ်ဳိ႔ကို ေကာက္ယူႏုိင္ခဲ႔ပါသည္။ ပအို႔၊ ကယားႏွင္႔ ဘြဲမ်ားလည္း နယ္စပ္ေဒသတြင္ရွိၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ထိုင္းႏုိင္ငံရွိ ကရင္အေၾကာင္းေရးသားရာတြင္ ထိုသူတို႔အေၾကာင္းကို ထည္႔သြင္းေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေခ်။ ထိုင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းႏွင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိေတာင္ေပၚေဒသတြင္ သာသနာျပဳမ်ားအျဖစ္ ႏွစ္မ်ားစြာေနထိုင္ခဲ႔ၾကေသာ Paul ႏွင္႔ Elaine တို႔ေရးသားေသာ Peoples of the Golden Triangle (1984:68-99) ပါအခန္းတစ္ခန္းႏွင္႔ E.M.Hinton (1974) ေရးသားခဲ႔ေသာ The Journal of the Siam ပါေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ အေျခခံထားလ်က္ေဖာ္ျပလိုပါသည္။


စေကာႏွင္႔ ပိုးကရင္၀တ္စံုအေၾကာင္းကို ေရးသားထားေသာ Lewis တို႔စာတြင္ ''ကရင္" ဆိုေသာစကားသည္ "ရက္ကန္းယက္"သူမ်ားႏွင္႔ ထပ္တူေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္ဟုဆိုထားသည္။ လို႔ေၾကာင္႔ ကရင္တို႔ယက္ကန္းမွထြက္ေပၚလာေသာ ထုတ္ကုန္ပစၥည္း မ်ားသည္နာမည္ႀကီးလွပါသည္။ Hinton ၏သုေတသနလုပ္ငန္းမွာ ၁၉၆၈-၆၉ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာနယ္စပ္တစ္ေနရာရွိ ပိုးကရင္ရြာတစ္ရြာတြင္ ေတြ႔ျမင္ေလ႔လာခဲ႔သမွ်ကို တင္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ႏွစ္ရပ္စလံုးမွာ မ်ားစြာပံုေဖာ္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။
စေကာ-ဘြဲကရင္


(The Sgaw-Bghai Karen)
စေကာ-ဘြဲအုပ္စုကို တစ္ဖန္ ဘာသာစကားအရ စေကာ၊ ဘြဲ၊ ကယား၊ ပရဲ႕ စသည္ျဖင္႔ ခြဲႏုိင္ေသးသည္။ စေကာစကားသည္ စေကာႏွင္႔ ပကူးစကားႏွစ္မ်ဳိးစလံုး ပါ၀င္သည္။ ဘြဲစကားတြင္ ဘြဲ၊ ေဂဘား၊ ေဂခို၊ ပထါ၊ ပေဒါင္၊ ပါ၀င္သည္။ ပရဲ႔စကားတြင္ ပရဲ႔မ်ားသာပါ၀င္သည္။
စေကာ (Sgaw)
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စေကာကရင္ (၂) သန္း၀န္းက်င္ေနထိုင္ၾကၿပီး ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ သံုးသိန္းခန္႔ရွိသည္။ အမ်ားစုမွာ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းႏွင္႔ စစ္ေတာင္းျမစ္ၾကားရွိ ပဲခူးရုိးမတြင္လည္း ေနထိုင္ၾကသည္။ Spearman (1888,II:628) ကသူတို႔ကို ''ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းကိုအျမတ္ႏုိးဆံုးေသာကရင္မ်ဳိးႏြယ္စု'' ဟူ၍ပင္တင္စားေခၚေ၀ၚခဲ႔သည္။ ပိုးကရင္တို႔ႏွင္႔ ပိုးကရင္တို႔ႏွင္႔ ရန္ဘက္ျဖစ္ခဲ႔ဖူးသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ သူကဆက္လက္၍ "ျမိတ္ေဒသရွိပိုးကရင္မ်ားကို တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင္႔ ေခ်မႈန္းခဲ႔သည္ကိုလည္ေကာင္း၊ အဂၤလိပ္တို႔ တနသၤာရီကိုသိမ္းပိုက္စဥ္က ပိုးကရင္တို႕ကို၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ႔မႈမ်ားရွိေၾကာင္း" ကို ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။
Spearman (1888,II:628) က ကရင္ရုိးရာစတ္စံုအေေၾကာင္းေဖာ္ျပရာတြင္ "ကရင္ရုိးရာ၀တ္စံုသည္ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းတြင္ အနီေရာင္အစင္းေလးမ်ားျဖင္႔ ယက္က္ထားသည္"ဟုေဖာ္ျပသည္။ Marshall က ကရင္၀တ္စံုအေၾကာင္းပိုမိုစံုလင္စြာ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေတာင္ေပၚေနသူမ်ားသည္ ပခံုးမွေျခသလံုးသားအထိက်ေသာသင္တိုင္းကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ပဲခိုးရုိးမတြင္ စေကာမ်ားသည္အေပၚပိုင္းတြင္ အျဖဴေရာင္ရွိၿပီီး အနီေရာင္စင္းေၾကာင္းပါလ်က္ ေအာက္ေျခ၌လည္းအနီေရာင္ျဖင္႔ရက္ထားေသာသင္တိုင္းကို ၀တ္ၾကသည္။ အေရာင္ႏွစ္ခုၾကားတြင္ ဇာထိုးပန္းထိုးမ်ားရွိေသးသည္။ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ဖာပြန္ေဒသမ်ားႏွင္႔ အေရွ႔ဘက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ သင္တိုင္းကို အျဖဴေရာင္ အနီေရာင္အစင္းႏွစ္ေၾကာင္းကို ထက္ေအာက္ယွက္ႏြယ္ထားလ်က္ ယက္လုပ္ၾကသည္။
အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ားသည္ ေျခက်င္း၀တ္အထိက်ေသာ ကရင္သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ထားၾကသည္ဟုလည္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အပ်ဳိေဖာ္၀င္လာေသာ အမ်ဳိးသမီးတိုင္းသည္ သင္တိုင္းႏွင္႔စကပ္မ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ဆက္လက္၍ Marshall (1922:28) က အခ်ဳိ႔ရြာမ်ားတြင္ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႔ရြာမ်ားတြင္ တစ္ဖန္ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အနက္ေရာင္သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ၾကျပန္သည္။ ထိုသင္တိုင္းတြင္ လည္ပင္းႏွင္႔ လက္၀ေလာက္တြင္ အေရာင္မ်ားကြန္႔ထားသည္။ အခ်ဳိ႔ေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္မက်မီအထိ အပ်ဳိမ်ားသည္ေျခက်ဥ္း၀တ္အထိက်ေသာ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ထမီစကပ္ကိုအမ်ားပိုင္း ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အရြယ္ေရာက္သည္႔အခ်ိန္အထိ သင္တိုင္းတိုမ်ားကိုလည္း ၀တ္ဆင္ၾကသည္။
စေကာကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈပံုစံ၊ ဒီဇိုင္းႏွင္႔ ပတ္သက္၍လည္း Marshall (1922:38) က ထိုအစဥ္အလာသည္ စပါးႀကီးေျမြဒ႑ရီမွဆင္းသက္လာသည္ဟုဆိုသည္။ ဒ႑ရီအရ ေနာ္မူအိုင္ကို စပါးႀကီးေျမြျဖဴတစ္ေကာင္က ခိုးယူသြားခဲ႔ၿပီ တြင္းထဲတြင္၀ွက္ထားသည္။ ေျမြတြင္းထဲတြင္ ေရာက္ေနေသာေနာ္မူအိုင္ကို ေယာက်္ားျဖစ္သူကအသက္ေပး၍ ကယ္ယူခဲ႔သည္။ထိုသို႔ျဖင္႔ အမ်ဳိးသမီးမွာ လြတ္ေျမာက္သြားၿပီး ေျမပၚသို႔ျပန္တက္လာႏုိင္ေတာ႔သည္။
လိုဒ႑ရီအေပၚအေျချပဳလ်က္ အမ်ဳိးမ်ဳိးအဓိိပၸာယ္ေဖာ္ခဲ႔ၾကသည္႔ အနက္တစ္ခုမွာ "စပါးႀကီးေျမြသည္ မိမိအေရခံြအတိုင္း အမ်ဳိးသမီးအားသင္တိုင္းကို ယက္ရန္ခိုင္းေစသကဲ႔သို႔ အမ်ဳိးသမီးဘက္မွလည္း စပါႀကီးေျမြပါးစပ္မွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းအတြက္ ေက်းဇူးတုန္႔ျပန္ေသာအားျဖင္႔ စပါႀကီးအေရခံြအတိုင္း အ၀တ္ယက္လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ " Gotegorg တြင္ ဖြင္႔လွစ္ျပထားေသာ Ethnographcam Museum ျပတိုက္တစ္ခုတြင္ စေကာကရင္လံုခ်ည္သံုးမ်ဳိးကို ေဖာ္ျပထားသည္ဟု Hansan (1960) က ဆိုခဲ႔ဖူးသည္။ ထိုသံုးမ်ဳိးမွာ (၁) ေတာက္ပေသာ အနီေရာင္ခ်ည္ထည္ လက္လက္ေပၚတြင္ အထည္ေအာက္အစိမ္းေရာင္ အစင္းေၾကာင္းမ်ားပါရွိသည္႔ လံူခ်ည္ (AC#35.39.715)၊ (၂) အထက္ပိုင္းတြင္ အနီေရာင္ခ်ည္ထည္ျဖင္႔ ယက္လုပ္ထားၿပီး ေအာက္ပိုင္းတြင္ အနီေရာင္လက္ေနေသာ ခ်ည္ထည္ျဖင္႔ ယက္လုပ္သည္႔လံုခ်ည္ (AC#35.39.801)၊ (၃) အနက္၊ အျဖဴေရာင္ႏွင္႔ အနီေရာင္ပါရွိေသာ အမ်ဳိးသား၀တ္လံုခ်ည္ (AC#35.39.710) ထိုျပတိုက္ထဲတြင္ ကရင္ေခါင္းေပါင္းကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။ ကရင္ေခါင္းေပါင္းသည္ အျဖဴေရာင္ခ်ည္ထည္ေပၚတြင္ အ၀ါ၊ အစိမ္းေရာင္ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ပါ၀င္ၿပီး အနီေရာင္မွာ အထက္ေအာက္အစင္းျဖစ္သည္။


ပကူး (Paku)
ေတာင္ငူအေရွ႔ေတာင္တန္းရွိ ကယားျပည္နယ္တြင္ ပကူးကရင္ (၅၀၀၀) ခန္႔ ေနထိုင္ၾကသည္။ Spearman (1888,II:471) က ေဖာ္ျပသည္မွာ ပကူးကရင္မ်ားသည္ ကရင္နီမ်ား၏ ရုတ္တရက္၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျခင္းကို အႀကီးအက်ယ္ခံခဲ႔ရသည္။ ပကူးကရင္ရြာမ်ားလည္း ပ်က္စီးခဲ႔ရသည္။ Spearman က ဤေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေရးသားေသာအခ်ိန္တြင္ ပကူးကရင္ (၂၀၀၀) ခန္႔သည္ ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းလ်က္ရွိေနၿပီ္ဟု သိရသည္။ ပကူးကရင္မ်ား၏ အ၀တ္အစားႏွင္႔ပတ္သက္၍ Spearman (1888,II:167) က ေဖာ္ျပရာတြင္ "အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းတြင္ အစင္းမရွိ ၊ဇာထိုးပန္းထိုးပါေသာ က်ဥ္းေျမာင္းေသာေအာက္ေျခတြင္ အနားသပ္ကို ယက္ထားသည္ တစ္ရြာႏွင္႔္႔တစ္ရြာ ပံုစံမတူၾကေခ်။" Marshall(1922:35) ကလည္း အလားတူဆိုထားသည္မွာ "ပကူးအမ်ုိးသားမ်ားသည္ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းကို၀တ္ၾကသည္။ ထိုသင္တိုင္း၏ေအာက္ေျခတြင္ က်ဥ္းေျမာင္းေသာ အနီေရာင္အနားသပ္မ်ားရွိသည္။ ေက်းရြာတစ္ရြာႏွင္႔တစ္ရြာ သီးျခားအမွတ္အသားမ်ား ရွိသည္။"
ဘြဲ (Bwe)
ဘြဲကို ဘဂဲ (Bghai) ကရင္မ်ားဟုလည္းေခၚၾကသည္။ ဘြဲ (၁၆၀၀၀) ခန္႔သည္ ေတာင္ငူ၀န္းက်င္ရွိ ေတာင္တန္းမ်ားႏွင္႔ ကယားျပည္နယ္ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ေက်းေဘာ္ႀကီးေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္လည္း အနည္းစုေနထိုင္ၾကသည္။
၁၈၆၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေတာင္ငူခရုိင္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးအျဖစ္ အမႈထမ္းေဆာင္ခဲ႔ေသာ A.R.McMahon ဆိုသူသည္ဘြဲတို႔၏ ၀တ္စံုႏွင္႔ပတ္သက္၍ ပထမဦးဆံုးေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ A.RMcMahon (1876:300-301) အဆိုအရ "ဘြဲတို႔သည္ စစ္ေတာင္းျမစ္ကမ္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ေကခိုမ်ားကဲ႔သို႔ ၀တ္စံုမ်ားကို၀တ္ၾကသည္ သူတို႔အ၀တ္ေအာက္ေျခပိုင္းတြင္ အနီေရာင္အစင္းမ်ားယက္ထားသည္။ သူတို႔ႏွင္႔ေတာင္ဘက္ပိုင္းတြင္ ေနၾကသူမ်ားသည္ လက္မပါေသာ သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ၾကသည္။" သူကဆက္လက္၍ ဆိုထားသည္မွာ "သာသနာျပဳမ်ားသည္ သူတို႔၏အ၀တ္ေပၚမူတည္၍ ေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ ဘြဲ "(Pant Bhai) ႏွင္႔ သင္တိုင္း၀တ္ (Tunic Bghai) ဟူ၍ ခြဲျခားသိျမင္ၾကသည္။" တစ္ဖန္ Spearman (1888,I:167) က ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳ ေဒါက္တာ Manson Mopgha ၏ေဖာ္ျပခ်က္ကိုအေျချပဳကာ မို႔ပါ Mopha တို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပျပန္သည္မွာ "မို႔ပါတို႔သည္ ခရစ္ယာန္ညာသာသို႔ အဦးဆံုး၀င္လာေသာအဖြဲ႔ျဖစ္ပ့သည္။ သူတို႔သည္ သင္တိုင္း၀တ္ ဘြဲ (Tunic Bghai) အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းတြင္ အနီေရာင္အစင္းေၾကာင္းrမ်ားပါ၀င္သည္။"
Marshall (1922:35) ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သာသနာျပဳခဲ႔စဥ္က ဘြဲတို႔သည္သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကေၾကာင္း သူတို႔၏သင္တိုင္းမ်ားသည္ စေကာႏွင္႔ ပိုးတို႔၀တ္ေသာသင္တိုင္းမ်ားထက္ ပိုမိုတိုၿပီး တင္းၾကပ္စြာ၀တ္ဆင္ၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ "ယခင္က ဘြဲတို႔သည္ ေဘာင္းဘီတိုမ်ားကို၀တ္ၾကေသာ္လည္း ယခုအခါ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို ၀တ္လာၾကသည္။" အုပ္စုတစ္စုႏွင္႔တစ္စု မတူညီျခားနားေၾကာင္းကိုလည္း သူကဆက္လက္ေဖာ္ျပထားသည္။ "ဘြဲတို႔သည္ အထက္ေအာက္ အစင္းလိုက္ပါေသာသင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ၾကသည္။ သူတို႔ထဲ တစ္ခ်ဳိ႔ျဖစ္ေသာ မို႔ပါတို႔သည္ အနီေရာင္ အစင္းပါအ၀တ္မ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ဘြဲ (Pant Bghai) တို႔မွာ သူတို႔သင္တိုင္းမ်ား၏ ေအာက္ေျခတြင္ အေရာင္ေတာက္ေသာ အစင္းမ်ားကိုေဖာထားၾကသည္။ Marshall (1922:38-39) က မို႔ပါတို႔၏ ၀တ္စံုမ်ားတြင္ အမည္းေရာင္ ေအာက္ခံေပၚတြင္ အ၀ါေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္တို႔ကို ေရာယွက္ထားသည္ကို မိမိစာေရးသည္႔အခ်ိန္အထိ ေတြ႔ရေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ားမွာ ထိုသို႔ယက္လုပ္၀တ္ဆင္ျခင္း မျပဳၾကေတာ႔ေပ။ ထိုသို႔အျခား ဘြဲအမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အမဲေရာင္ထမီ သို႔မဟုတ္ စကပ္မ်ားကိုသာ ၀တ္ဆင္လာၾကသည္။ ထိုစကပ္မ်ားတြင္ အနီေရာင္ကန္႔လန္႔စင္းေၾကာင္းမ်ားကိုႏွင္႔ အနီေရာင္အစင္းေၾကာင္းကို အလယ္တြင္ယက္ထားသည္။
Spearman (1888,II:114) သည္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈအေၾကာင္းေျပာရာတြင္ အသုဘ အခမ္းအနားမ်ားႏွင္႔ဆက္စပ္လ်က္ ကြဲျပားျခားနားၾကပံု အေၾကာင္းမ်ားကိုေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ ေသလြန္သူမ်ားအတြက္ သတိရျပဳလုပ္က်င္းပေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ပြဲေတာ္မ်ားအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ေသလြန္သူတို႔အတြက္ ေအာက္ေမ႔ဖြယ္အခမ္းအနားကို ထိုသူေသလြန္ၿပီးသံုးႏွစ္အၾကာတြင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ၾသဂုတ္ သို႔မဟုတ္ စက္တင္ဘာလဆန္းတြင္ က်င္းပၾကသည္။ ၀ါးကိုင္းတစ္ေခ်ာင္းကို အိမ္ေထာင္႔တစ္ေနရာတြင္ ကန္႔လန္႔ျဖတ္တန္းထားလိုက္သည္။ ထို၀ါးတန္းေပၚသို႔ အ၀တ္သင္တိုင္းသစ္မ်ား၊ ပုတီးကံုးမ်ားကို...ခ်ိတ္ဆြဲထားၾကသည္။ ေသလြန္သူအားရည္စူးပူေဇာ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခမ္းအနားကို ဦးေဆာင္သူဘုန္းေတာ္ႀကီးအားလည္း ဇာထိုးပန္းထိုးသင္တိုင္းကို ေပးလွဴၾကသည္။တစ္ခါတစ္ရံ ထိုသင္တိုင္းမ်ားသည္ ပိုးထည္မ်ားျဖင္႔ယက္လုပ္ထားသည္။ အမ်ားအားျဖင္႔ အနီေရာင္ပိုးထည္မ်ားျဖင္႔ ရက္လုပ္ထားၾကၿပီး သာမာန္သင္တိုင္းမ်ားထက္ ပိုရွည္သည္။ Spearman (1888,II:120)ံု
ေဂဘား (Geba)
ေဂဘားမ်ားကို မယ္ပူ သို႔မဟုတ္ ကရင္ျဖဴဟုလည္းေခၚၾကသည္။ လူဦးေရအားျဖင္႔ (၄၀၀၀၀) ခန္႔ရွိၿပီး ကယားျပည္နယ္ေျမာက္ဘက္ႏွင္႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း မိုးျဗဲေဒသတြင္ေတြ႔ရသည္။ သူတို႔အမ်ားပိုင္းသည္ ခရစ္ယာန္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေဂခို(Geku)
လူဦးေရအားျဖင္႔ (၁၀၀၀၀) ခန္႔ရွိေသာ ေဂခိုမ်ားသည္ ရမည္းသင္းႏွင္႔ ေတာင္ငူခရုိင္၊ မိုးျဗဲေဒသရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ Spearmen (1888,II149) သည္ ၄င္းတို႔အား လူရုိင္းလုၾကမ္းအမ်ဳိးဟုေခၚထားသည္။ ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္သာသနာမ်ား၏လြမ္းမိုးမႈ အမ်ားဆံုးခံၾကရၿပီး ခရစ္ယာန္အမ်ားဆံုးျဖစ္လာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ၁၉ ရာစုေနာက္ပိုင္းတြင္ အဂၤလိပ္နစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ ေရာက္လာၾကသည္။
McMahon (1876:306) ၄င္းတို႔ကို ေဂခိုဟုေခၚၾကသည္။ ေဂခိုအမ်ဳိးသားမ်ားသည္ လက္တိုအကၤ်ီမ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ထိုအကၤ်ီေအာက္ေျခတြင္ အနီေရာင္ဇာထိုးပန္းထိုးမ်ားရွိသည္။ ဘြဲတို႔၀တ္ဆင္သကဲ႔သို႔ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ သာမာန္ကုတ္အကၤ်ီမ်ားကိုသာ၀တ္ဆင္ၾကၿပီး အနီေရာင္၊ အျဖဴေရာင္ အေပၚ၀တ္ရုံဂ်က္ကက္မ်ားျဖင္႔ ထပ္၀တ္ၾကသည္။ Spearman (1888,II:149) က ေဂခိုတို႔၏ အ၀တ္အစားႏွင္႔ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပရာတြင္ ပိုးထည္ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို တစ္ခါတစ္ရံ ဇာထိုးပန္းထိုးျပဳလုပ္ထားသည္။ ေအာက္ေျခတြင္ အနီေရာင္လိုင္းမ်ားေဖာ္ထားသည္။ တက္လာေသာေန ၀န္းနီအသြင္ေဆာင္သည္။ ဘြဲတို႔သည္ ပိုးေကာင္မ်ားကိုေမြးျမဴၾကၿပီး ပိုးထည္မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ထုတ္လုပ္ၾကသည္။ Marshall (1922:35) ကလည္း ေဂခိုအမ်ဳိးသားမ်ားသည္ တက္ေန၀န္းအသြင္ရွိေတာက္ပေသာ အစင္းေၾကာင္းပါ ဇာထိုးပန္းထိုးလုပ္သင္တိုင္းကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္ဟုဆိုထားသည္။
လထ(Lahta)
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ပိုး(Pho) အုပ္စုတြင ပအို႔ ္(Pao)ႏွင္႔ပိုး(Pwo) မ်ားပါ၀င္သည္။ ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္အျခား စကားကြဲမ်ားစြာမ်ားစြာရွိသည္။ ပအို႔ႏွင္႔ ပိုးႏွစ္မ်ဳိးစလံုးသည္ ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။


ပိုး (Pwo)
ပိုးမ်ားသည္ တစ္ခါတစ္ရံ ပို၊ မႏူ သို႔မဟုတ္ ကရင္ျဖဴမ်ားဟုေခၚၾကသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကြန္းေပၚေဒသတြင္ ပိုးကရင္ ၁.၂ သန္းေက်ာ္ေနထိုင္ၾကသည္။ ယခင္ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ လိြဳင္လံုေဒသေတာင္တန္းမ်ားတြင္လည္း အခ်ဳိ႔ေနထိုင္ၾကေသာေၾကာင္႔ သူတို႔ကို ဗမာမ်ားက တလိုင္းကရင္ဟုေခၚၾကသည္။
Scott and Hardiman (1900,I/II:554) တို႔က F.H Gilles ၏ေဖာ္ျပခ်က္ကို အေျဖျပဳလ်က္ လိြဳင္လံု၊ ေပါင္းေလာင္းေဒသရွိ မႏူေခၚကရင္ျဖဴမ်ားတို႔၏ ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ားအေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသည္။ သူတို႔သည္ သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ သင္တိုင္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ လက္တိုျဖစ္သည္။ ေပါင္းေလာင္းေဒသတြင္ ပိုးထည္မ်ားျဖင္႔ယက္ၾကသည္။ တစ္၀က္ျဖဴ တစ္၀က္နီသည္။ ျဖဴေသာအပိုင္းမွာ အေပၚပိုင္းျဖစ္သည္။ ထိုသင္တိုင္းေအာက္တြင္ စကပ္ သို႔မဟုတ္ အမ်ဳိးသမီးအတြင္းအကၤ်ီကိုလည္း ၀တ္ထားၾကသည္။ ေျခာက္လက္မအရွည္ သို႔မဟုတ္ ဒူးဆစ္အထိက်သည္။ ခ်ည္ထည္ျဖင္႔ျပဳလုပ္ထားၿပီး အေရာင္မွာ အမ်ားပိုင္း အနီေရာင္ အျပာနက္ေရာင္ျဖစ္သည္။ တဘက္ဟုေခၚေသာေခါင္းေပါင္းကို ေပါင္းထားသည္။ ေတာင္ရုိးမ်ားေပါင္းေသာေခါင္းေပါင္းႏွင္႔ အလြန္တူသည္။ သစ္ေစးျဖင္႔အေရာင္ဆိုးထားေသာ အ၀တ္ကိုလည္း လက္မပါေသာသင္တိုင္းေနရာတြင္ ထားၾကသည္။ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ မိမိတို႔ သဘက္ဖူးေစာင္မ်ားကို ၾကက္ငွက္အေမြးအေတာင္ ေရာင္စံုမွန္စမ်ားဆင္ယင္လ်က္ ေခါင္းေပါင္းၾကသည္။
အမ်ဳိးသားမ်ားလည္း ခါးေလာက္ေရာက္သည္႔သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ၾကသည္။ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားလည္း၀တ္ၾကသည္။ ပေလာင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားကဲ႔သို႔ ခါးတြင္ခ်ည္ေသာအရာမ်ားကို ပတ္ထားၾကသည္။ အနည္းစုသာ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေခါင္းေပါင္းကိုခ်ည္ထည္ျဖင္႔ယက္လုပ္သည္။ နဖူးအုပ္လ်က္ ေခါင္းကိုပတ္ထားၾကသည္။
Hinton (1974:27) သည္ထိုင္းႏုိင္ငံရွိ ပိုးကရင္မ်ားအေၾကာင္းေရးသားရာတြင္
အိမ္ေထာင္သည္ႏွင္႔လူလြတ္အၾကား ကြဲျပားျခားနားေသာအမ်ဳိးသမီးအ၀တ္မ်ားအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အိမ္ေထာင္မရွိေသာ အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ားသည္ အနီေရာင္အစင္းပါေသာ ဘေလာက္အကၤ်ီမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ သူေနထိုင္ေသာေနရာရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အ၀တ္အစားမ်ားႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ေျပာရာတြင္ အေရာင္မ်ားမွာ ေတာက္ပသည္႔အနီေရာင္ အစိမ္းသို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္ကို ပိုမိုဦးစားေပးၾကသည္။ အဆင္အယင္မ်ားမွာ သူတို႔စိန္ႀကိဳက္ျပဳလုပ္ၾကသည္။
အျခားကရင္မ်ား (Other Karens)
အထက္ေဖာ္ျပပါအုပ္စုခြဲမ်ားတြင္မပါေသာ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုေလးမ်ဳိးလည္း ေတြ႔ရေသးသည္။ ၄င္းတို႔မွာ မႏူးမေနာ၊ ေ၀ေ၀ၚ၊ ယင္းတလဲ ႏွင္႔ ဇာယိန္းျဖစ္သည္။
မႏူးမေနာ (Manumanaw)
ကယားျပည္နယ္ ၾကက္ဖိုးႀကီးအေနာက္တြင္ မနူးမေနာခရစ္ယာန္မ်ား ခန္႔မွန္းေခ် (၃၀၀၀) ခန္႔ေနထိုင္ၾကသည္။ သူတို႔အ၀တ္အစားမ်ားအေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းမေတြ႔ရေပ။
ေ၀ေ၀ၚ (Wewaw)
ေ၀ေ၀ၚအေၾကာင္းအက်ဥ္းမွ်ကို Spearman (1880,I:166) ၏မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ရသည္။ သူကေ၀ေ၀ၚမ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမူအဆင္႔နိမ္႔ေသးသည္႔လူမ်ားဟု ယူဆသည္။ သူတို႔သည္ အ၀တ္အစားမ်ဳိးစံု၀တ္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ ရက္ကန္းယက္ျခင္း မလုပ္ၾကေသာေၾကာင္႔ အသြင္သ႑န္ခြဲျခား၍မရေသာ အ၀တ္အစားမ်ားကို၀တဆင္္ၾကသည္။
ယင္းတလဲ (Yinale)
ကယားျပည္နယ္ ေဘာလခဲေဒသ ေတာင္ဘက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ယင္းတလဲကရင္အနည္းစု ေနထိုင္ၾကသည္။ သူတို႔အ၀တ္အစားမ်ားအေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္း မေတြ႔ရေပ။
ဇာယိန္း(Zayein)
ဇာယိန္းကို စြမ္းေတာင္ သို႔မဟုတ္ ေခါင္းတိုကရင္မ်ားဟုလည္းေခၚၾကသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ နားအေပၚဘက္တြင္ ဆံပင္တစ္ခ်ဳိ႔သာခ်န္ထားၿပီး ေခါင္းတံုးရိတ္ၾကသည္ကိုအစြဲျပဳလ်က္ ေခါင္းတိုဟုေခၚၾကျခင္းျဖစ္သည္။ Scott and Hardiman (1900,I/II:539) က F.H Gilles အဆိုျဖစ္ေသာဇာယိန္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံေအာက္ပိုင္း က်ဳိကၡမီေဒသမွ ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္ပိုင္း လိြဳင္ေလာင္ႏွင္႔ မိုင္ပိုင္ေဒသသို႔ေရြ႔သြားၾကသည္ကို ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္။ F.H Gilles က ဇာယိန္းတို႔၏၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ ပတ္သက္၍ေရးသားသည္မွာ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ၁၅ လက္မအရွည္ရွိေသာ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ခါးတြင္ႀကိဳးးႏွင္႔ခ်ည္ထားသည္။ ကုတ္အကၤ်ီရွည္မွာလည္း ဒူးဆစ္အထိေရာက္သည္။ လည္ပင္းတြင္ခ်ည္ထားသည္ သို႔မဟုတ္ ဖြင္႔ဟထားသည္။ ေဘာင္းဘီရွည္ေရာ ကုတ္အကၤ်ီပါ အျဖဴေရာင္ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားလည္း သင္တိုင္းတိုမ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ အနက္ေရာင္အစင္းသည္ လည္ပင္းကိုပတ္လ်က္ ေက်ာဘက္ ရင္ဘက္ျခမ္းအတိုင္း ေအာက္သို႔သြယ္တန္းသည္။ လက္ေမာင္းစကိုလည္း ပတ္ထားသည္။ ေအာက္ဆံုးအနားသတ္မွာ သံုးလက္မခန္႔ အက်ယ္ထားသည္။ ထိုသင္တိုင္းမ်ဳိးသည္ ဒူးဆစ္ႏွင္႔ေပါင္ၾကားေလာက္တြင္ေရာက္သည္။ အခ်ဳိ႔ကို ခရုခြံမ်ားႏွင္႔ဆင္ယင္ထားသည္။ အတြင္းခံအျဖစ္ စကပ္မ်ားကို၀တ္သည္။ စကပ္မ်ားသည္ ဒူးဆစ္ေလာက္အထိမေရာက္ပါ။ အျဖဴေရာင္ေပၚတြင္ အနက္ေရာင္တင္သည္။ အနီေရာင္ႏွင္႔ အနက္ေရာင္ကိုလည္း အနားသတ္လိုင္းဆြဲထားသည္။ ပထမလိုင္းမွာ လက္မခန္႔က်ယ္၍ ဒုတ္ယလိုင္းမွာ လက္မ၀က္ခန္႔က်ယ္သည္။ တတိယလိုင္းမွာ သံုးလက္မခန္႔ရွိသည္။ အနက္ေရာင္ထိုးထားေသာခ်ည္ထည္ကို ဒူးဆစ္ေအာက္ေျခေထာက္တြင္ ပတ္ထားသည္။ အျပာ သို႔မဟုတ္ အနီေရာင္အ၀တ္စကို ေျခသလံုးတြင္ပတ္ထားသည္။ ေၾကးကြင္းမ်ားကိုလည္း ေျခေထာက္ႏွစ္ဖက္ရွိ ေျခက်င္း၀တ္တြင္ ေလးလက္မခန္႔အထိ ၀တ္ထားသည္။ ေခါင္းကိုလည္း လိပ္ခံုးပံုမို႔ေမာက္ေအာင္ၿဖီးထားသည္။ မို႔ေမာက္ေနေသာဆံပင္ေပၚေအာင္ ေခါင္းေပါင္းလည္းေပါင္းထားသည္။ ေခါင္းေပါင္းကို အမ်ဳိးမ်ဳိးတန္ဆာဆင္ထားသည္။ အျဖဴစႏွင္႔ အနီစရွစ္မ်ဳိးပါရွိသည္။ (၂၀) လက္မရွည္လ်ားၿပီး (၆) လက္မက်ယ္သည္။
Lowis (1919:45) ဇာယိန္းတို႔၏ အ၀တ္အစားတို႔ႏွင္႔ပတ္သက္၍ အတိုခ်ဳပ္ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ သင္တိုင္းႏွင္႔ေျခက်င္း၀တ္ေၾကးကြင္းမ်ားမွာ မ်ဳိးႏြယ္စုတိုင္းရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ သာမာန္အ၀တ္အစားမ်ားျဖစ္သည္။ ေဘာင္းဘီတိုမွာ အမ်ဳိးသားမ်ားအတြက္ ၀တ္ဆင္ေသာအ၀တ္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႔ေနရာမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ဆံပင္ပံုစံမ်ားမွာ ထူးဆန္းသည္။ Goteborg Ethnographical Museum တြင္ ဇာယိန္းတို႔၏ အ၀တ္အထည္သံုးမ်ဳိးကို ခင္းက်င္းျပသထားသည္။ ပထမတစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ုိးသမီး၀တ္လက္တို ဘေလာက္အကၤ်ီ၊ ေဆးဆိုးထားျခင္းမရွိ၊ အျဖဴေရာင္တန္ဆာဆင္ထားျခင္းမရွိ။ (AC#35.39.740)၊ ဒုတိယတစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသား၀တ္အကၤ်ီ လက္ပါဂ်က္ကက္ျဖစ္သည္။ (AC#35.39.738) တတိယတစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသား၀တ္ေဘာင္းဘီတို ေဆးမဆိုးထားေသာခ်ည္ထည္၊ အျဖဴေရာင္၊ အညိဳေရာင္ အစင္းမ်ားရွိသည္။ (AC#35.39.739) ၄င္းအားလံုးကို "၀ါသာ" (Watha) တြင္စုေဆာင္းခဲ႔သည္။ အမ်ဳိးသားအကၤ်ီပံုမ်ားကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။ ဓါတ္ပံုရုိက္ကူးထားျခင္းမေတြ႔ရ။
Scott and Hardiman (1900,I/II:544) တို႔ကလည္း စင္းစင္း (Sin Sin) ဟုေခၚေသာ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ဇာယိန္းႏွင္႔တစ္မ်ဳိးတည္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေတာင္သူႏွင္႔ရွမ္းရြာမ်ားတြင္ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကသည္။ သူတို႔ဘာသာစကားကို ထိန္းသိမ္းၾကရန္ လိုအပ္လာသည္။ အေၾကာင္းမွာေတာင္သူတို႔၏ လြမ္းမိုးမႈကို မ်ားစြာခံေနရသည္။ Scott and Hardiman (1900,I/II:545) တို႔အဆိုအရ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ေတာင္သူ ဓႏုမ်ားကဲ႔သို႔ ၀တ္စားဆင္ယင္လာၾကေသာ္လည္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ားကို ၀တ္ၾကေသးသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ဒူးဆစ္အထိေရာက္ေသာ သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းျဖစ္သည္။ အျပာေရာင္လိိုင္းကိုလည္း လည္ပင္းပတ္လည္ နံေဘးပတ္လည္ ရင္ဘတ္ေက်ာဘက္ထက္ေအာက္ ေဖာ္ထားသည္။ အကၤ်ီလက္မ်ားမွာ အျပာ အနီႀကိဳးမ်ားျဖင္႔ ေဖာ္ထားျပန္သည္။ အနက္ေရာင္ဆိုးထားေသာခ်ည္ကိုလည္း ခါးတြင္ပတ္ထားသည္။ အတြင္းဂါ၀န္ကိုမ၀တ္ၾက။ ေတာင္သူအမ်ုိးသမီးမ်ားကဲ႔သို႔ ေခါင္းေပါင္းၾကသည္။ ဆံပင္ပံုမွာလည္း အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
အျခားေသာကရင္မ်ား၏ အမည္မ်ားကို အျခားမွတ္တမ္းစာေပမ်ားတြင္ ေတြ႔ရေသးသည္။ ၄င္းတို႔သည္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ကရင္အုပ္စုခြဲမ်ားတြင္ အခ်ဳိ႔ပါ၀င္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႔မွာလည္း အျခားအုပ္စုခြဲမ်ား၌ ပါ၀င္ၾကသည္။
(Michale C.Howard ၏ Texitles of the Hill Tribes မွ "The Karen" ကိုျပန္ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။


လပုပ္ပုပ္ ဘာသာၿပန္ေရးသားသည္။
kyo blogger မွတဆင့္ကူးယူေဖၚၿပသည္

[Read More...]

ေလးစားစြာျဖင့္ အသိေပးအပ္ပါသည္…..

သို႔

ေလးစားအပ္ပါေသာ အားလံုးေသာကရင္ညီကို၊ ေမာင္ႏွမမ်ားတို႔……

ဒီဘေလာ့ဟာ အမ်ိဳးသားေရး၊ ဘာသာေရးကိုသာ အေျခခံထားကာ သတင္း၊ ေဆာင္းပါးစသည္ တင္ျပသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရးဆိုတဲ့အခ်က္မွာလည္း ဘာသာေရးစည္းရံုးေရးကို ဆိုလိုသည္မဟုတ္ ရွိနင့္ေနျပိး ကရင္ဗုဒၶဘာသာႏြယ္၀င္မ်ားကို အျမင္က်ယ္ေစရန္၊ လမ္းလဲြအယူအဆမ်ား၊ ကရင္အမ်ိဳးသား လူငယ္မ်ားေခတ္ႏွင့္မကိုက္ညီေသာ အေတြးအေခၚမ်ားပေပ်ာက္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ဤဘေလာ့ကို Education Movement အတြက္ အဓိကထားေဖၚျပသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္းအသိေပးျခင္းလဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီဘေလာ့သည္ အျခားဘာသာ၀င္မ်ားကို ေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ စည္းရံုးျခင္းစသည္ ပတ္သက္ေသာ သတင္း၊ ေဆာင္းပါး၊ ဓာတ္ပံု၊ ကဗ်ာမ်ားကို လံုး၀တင္ျပမည္မဟုတ္ပါ။ ဒီဘေလာ့သည္ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားစည္းလံုး ညီညြတ္ေရးကိုသာ အဓိကဦးတည္ျပီး၊ အျခားဘာသာ၀င္ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္လည္း Discussing Dialog မ်ား အျမဲလက္ခံၾကိဳဆိုမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီေဘာက္စ္တြင္ ညီညြတ္ေရးကိုပ်က္ျပားေစတဲ့ ဘာသာေရးအသံုး အႏွံဳးမ်ား ေရးသားပါက ေဖၚျပမည္မဟုတ္ေၾကာင္း စာဖတ္သူအားလံုး
အသိေပးအပ္ပါတယ္။


(ေကဒီေအ မိသားစု)

[Read More...]

သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၊ B.P.U တကၠသုိလ္ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္

(၂၀၀၉၊ ၂၁၊ ၾသဂုတ္ ) ေန႔တြင္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၊ Buddhist and Pali University (B.P.U)တကၠသိုလ္တြင္ ဘဲြ႕ႏွင္းသဘင္က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

ထိုဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ပြဲကို M.A (၁) ပါး B.A (၃) ပါး ေအာင္ျမင္ၾကေသာ ကရင္မ်ိဳးဆက္ သစ္ရဟန္းေတာ္ (၄)ပါး တက္ေရာက္ရယူခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒို႔ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ား “ပညာေရးကို ဦးစားေပးတတ္တဲ့စိတ္ျဖစ္ေပၚလာေအာင္” တစ္နည္းအားျဖင့္ ပညာေရးျမင့္မားလာေအာင္ ဒီသတင္း ဓာတ္ပံုကိုတင္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတ္ပံုကို ၾကည္လင္စြာၾကည့္ရႈရန္ ဓာတ္ပံုေပၚတြင္ ေမာက္စ္တစ္ခ်က္ႏွိပ္ပါ


ယာဖက္ (၁)အရွင္ေမဓာနႏၵ(B.A) (၂)အရွင္ဂုဏသာမိ(M.A) (၃)အရွင္သုနႏၵ(B.A) (၄)အရွင္နိမလ(B.A)



ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္အတြက္ ဓတ္ပံု၊ ဗြီဒီယိုလိုက္ပါရိုက္ကူး ကူညီေပးခဲ့ေသာ သူငယ္ခ်င္းမ်ား





မွတ္တမ္းတင္ = ေစာေမဓာ

[Read More...]

ေရွာင္ၾကဥ္ရေသာ ကရင္ရုိးရာဓေလ့မ်ား

ပုိးကရင္ဘာသာၿဖင့္ေရွာင္ၾကဥ္ၿခင္းကုိ“ဆဒူး”ဟုေခၚ၍ေရာင္ၾကဥ္ရမည့္ကိစၥတစ္ ရပ္ကုိက်ဴးလြန္မိက ေက်နပ္မွဳၿပန္လည္ရရွိရန္ စတိေရွာင္ေၾကးေပးေဆာင္ၿခင္းကုိ “ဆဃႊီး” ဟုေခၚပါသည္။“ဆဃႊီး”ကုိက်ဴးလြန္မိကက်ဴးလြန္ၿခင္းခံရသူအားခ်က္ၿခင္းသြားေရာက္ ေတာင္းပန္းၿပီး စတိေရွာင္ေၾကး “ဆဃႊီး” ေပးေဆာင္ရန္ရရုိးထုံးစံရွိသည္။ ပုိက္ဆံတမတ္(ခဲဘြယ္) ကြမ္းတယာႏွင့္ၿပီးသည္။ အိမ္၏အေရွာင္ကုိ တေရာ္ ကင္းပြန္၊ နႏြင္း၊အနည္းငယ္စီဝယ္ယူ၍အိမ္ေစာင့္နတ္ကုိၿပန္လည္ပသေတာင္းပန္းရၿခင္းပင္ၿဖစ္သည္။အိမ္ေပၚတြင္ ဖိနပ္စီးၿခင္း၊ ေလခြ်န္ၿခင္း၊ တံပုိးမွဳတ္ၿခင္း၊ လက္ပန္းေပါက္ခတ္ၿခင္းမ်ားကုိ ေရွာင္ရသည္။ သူတပါးအိမ္ေပၚသုိ႔ ေလွကါးမွ တက္ရသည္။ ေက်ာ္သြား၍ မတက္ရ၊ တက္လာေသာေနရာမွပင္ ၿပန္ဆင္းရသည္။ အိမ္ေပၚသုိ႔ ခုန္မခ်ရ၊ ေလွကားအတက္၌ ေလွကား အထစ္က်ဳိးပါက တက္သူကုိ အိမ္ရွင္က အေရွာင္ေပးရၿပီး အဆင္းတြင္ က်ဳိးပါက တက္သူက အိမ္ရွင္ကုိၿပန္၍အေရွာင္ေပးရရုိးထုံးစံရွိသည္။ အိမ္ေပၚတြင္မငုိရ၊ ရန္မၿဖစ္ရ၊ အိမ္ေပၚသုိ႔တစ္စုံတစ္ေယာက္တက္လာၿပီးဆဲဆုိၿခင္းမၿပဳရ၊အိမ္တုိင္းမ်ားကုိရုိက္ပုတ္ထုိးၾကိတ္ၿခင္းမၿပဳရ၊ တုိသုိ႔ၿပဳလုပ္ေသာ္ အိမ္ေစာင့္နတ္(မိဘဝိညာဥ္)ကုိမထီမဲၿမင္ရာေရာက္သည္။

အိမ္ေပၚသုိ႔ အပ်ဳိ၊ လူပ်ဳိက်ဴးက်ဴးလြန္လြန္ မၿဖစ္ရ၊ က်ဴးက်ဴးလြန္လြန္ၿဖစ္ခဲ့ေသာ္ အပ်ဳိ၊လူပ်ဳိမ်ားအိမ္ေပၚသုိ႔မတက္ရတက္လွ်င္အိမ္ခိုက္တတ္သည္။လူပ်ဳိကအပ်ဳိအိမ္ခန္းအတြင္းသုိ႔အေၾကာင္းမဲ့မဝင္ရ၊ရြာတြင္အပ်ဳိလူပ်ဳိက်ဴးလြန္္မွဴရွိလွ်င္ရြာခုိက္သည္။ေဘးအႏၱရာယ္ဆုိမ်ား ၾကဳံရတတ္သည္။ ရြားသားမ်ား က်ားဝင္ဆြဲတတ္သည္။ ရြာတြင္းသုိ႔လူေသမၿဖစ္ရ၊ အသုဘကစၥအတြက္ အရုိးေကာက္သြားသူမ်ားအား စကားမေၿပာရ၊ေၿပာမိကအသုဘအိမ္ႏွင့္ရြာကုိခုိက္တ္သည္။ေဘးဥပါဒ္က်ေရာက္တတ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေရွာင္ေပး၍ ကန္ေတာ့ရသည္။ သူတပါး၏အိမ္ကုိ တုတ္၊ ခဲမ်ားၿဖင့္ မေပါက္ရ၊တံစက္ၿမိတ္အတြင္းက်င္ၾကီးက်င္ငယ္မစြန္႔ရ၊ၿပဳမိကအိမ္ရွင္ကုစတိအေရွာင္ေၾကးေပးရသည္။
ေကာက္လွဳိင္းမ်ား မသိမ္းရေသးေသာ လယ္ကြင္းတြင္ ေကာက္လွဳိင္းလွည္း မၿဖတ္ရ၊ ၿဖတ္ခဲ့လွ်င္ စပါးသီးႏွံ အနည္းငယ္ၾကဲခဲ့ရသည္။ ႏြားလွည္း၊ ၿမင္းလွည္းႏွင့္ မည္သည့္ယာဥ္မဆုိ အိမ္ကုိၿဖစ္ေစ ၿခံစည္းရိုးကုိၿဖစ္ေစ မတုိက္ရ၊ တုိက္မိပါက အေရွာင္ေပးရသည္။ ထမင္းစားေနစဥ္ ႏွာေခ်ၿခင္း၊ ဖိတ္စင္ၿခင္းမ်ားကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရသည္။ ထမင္းစားမၿပီးမီ အတူစားေနသူမ်ား ခရီးသြားၿခင္းမၿပဳရ၊ ထြက္ခြါသြားမည္ဆုိလွ်င္ ထမင္းစားခုံကုိ စတိသေဘာၿဖင့္ အနည္းငယ္ေရြ႕ေပးရသည္။ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲ (နတ္စား) ၿပဳလုပ္ေနစဥ္ အိမ္ေပၚသုိ႔ တက္လာပါက ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲၿပီးမွ ၿပန္လည္ထြက္ခြါရသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေဒသမ်ားတြင္ ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲၿပဳလုပ္ေနစဥ္ ဧည့္သည္မ်ား သိသာရန္ ေလွကားထိပ္တြင္ အမွတ္အသားမ်ား ၿပဳလုပ္ထားသည္။ ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲ ၿပဳလုပ္ေနစဥ္ ပတ္ဝန္းက်င္မွ ဆဲဆုိသံမ်ား ရန္ၿဖစ္ၿခင္းမ်ား ဧည့္သည္တဦးဦးက အိမ္ေပၚရွိ ရုိးရာပူေဇာ္ ေနသူမ်ားအား ႏွဳတ္ဆက္စကားေၿပာၿခင္း၊ ေမးၿမန္းၿခင္းမ်ားၿပဳလုပ္မိက ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲသည္ အထမေၿမာက္ေတာ့ ဟုယူဆၿပီး အသစ္တစ္ဖန္ စတင္ၿပဳလုပ္ရၿပန္သည္။
ရြာလုံးကြ်တ္ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲၿပဳလုပ္ေနစဥ္ရြာအဝင္ဝကုိလမ္းပိတ္ထားၿခင္းၿဖင့္လည္းေကာင္း၊ အမွတ္အသားတခုခု ထားၿခင္းၿဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၿပဳလုပ္ထားေလ့ရွိသည္။ ရုိးရာပူေဇာ္ပြဲၿပဳလုပ္ေနစဥ္ အိမ္ေထာင္ဦးစီးသည္ ေခါင္းေပါင္းၿဖဴ ေပါင္းထားရသည္။ အိမ္တြင္ရွိေသာပစၥည္းမ်ားကုိရုိးရာပူေဇာ္ၿခင္းၿပဳလုပ္ေနစဥ္အေတာအတြင္းအိမ္ၿပင္သုိ႔ယူေဆာင္သြားၿခင္းမၿပဳရ၊ဝါတြင္းအခ်ိန္ႏွင့္ေတာၾကက္မတြန္ေသာလမ်ား၌လက္ထပ္ထိမ္းမ်ားၿခင္း မၿပဳလုပ္ရေပ။ ၾသပြဲၿပဳလုပ္ေနစဥ္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ထုိ္င္ေနၾကေသာ အပ်ဳိ လူပ်ဳိ တုိ႔၏ေရွ့တြင္ ၿဖတ္မသြားရ၊ ၿဖတ္မိက မိမိတုိ႔အား ေစာ္ကားရာေရာက္သည္။ အပ်ဳိ လူပ်ဳိ မဟုတ္လွ်င္ ၾသပြဲတြင္ ပါဝင္ကစားစစ္ထုိးၿခင္း၊ ၾသသီဆုိၿခင္း မၿပဳရ၊“ဒညင္းသီးခူးၿပီးပါက “ဒညင္းပင္အနီးတြင္ “ဒညင္းသီးဆယ္လုံးကုိ ၿပန္လည္စုိက္ထားရသည္။
သစ္ပင္ၾကီးတစ္ပင္ ခုတ္လွဲၿပီးေနာက္ က်န္အငုတ္ေပၚတြင္ စတိသေဘာၿဖင့္ အကုိင္းငယ္ကေလးအတုိင္း ၿပန္ထုုိးစုိက္ထားရသည္။ “ဟီကစားမူးအကူး” ေခၚ အိမ္ရွင္မ မေဒါက္ကုိ အိမ္ရွင္မမွ တစ္ပါး မည္သူမွ် ကုိင္တြယ္အသုံးၿပဳၿ္ခင္း မၿပဳရ၊ ကုိင္တြယ္ အသုံးၿပဳမိက နတ္ပြဲေပး၍ ၿပန္လည္သန္႔စင္ရသည္။
ဖားစည္မ်ားကုိ သက္ဆုိင္သည့္ အခါမွ အပ အၿခားအခ်ိန္မ်ားတြင္ အေၾကာင္းမဲ မတီးရ၊ အကယ္၍ အေၾကာင္းမဲ တီလွ်င္ ရြာကုိေနုထုိင္သူမ်ား ေသတတ္သည္ဟု အယူသည္။ အိမ္ေပၚတက္သည့္ ေလွကားမွ အိမ္ဘက္သို႔မ်ာက္ႏွာမူၿပီး တက္ရသကဲသုိ႔ အိမ္ေပၚမွ ၿပန္ဆင္းေသာအခါတြင္လည္း အိမ္ဘက္သုိ႔ မ်က္ႏွာမူၿပီး ၿပန္ဆင္းရသည္။ အိမ္ကုိ ေက်ာခုိင္းဆင္းၿခင္း အိ္မ္ကုိၾကမ္းၿမည္ေအာင္ ေလွ်ာက္ၿခင္း၊ အိမ္ေပၚကုို ထုိင္ရာ၌ အိမ္ကုိေက်ာခုိင္း၍ထုိင္ၿခင္းမၿပဳရ၊ၿပဳလုပ္မိကေနအိမ္ကုိယုတ္ညံံံံ့ေအာင္ၿပဳလုပ္ရာေရာက္သည္ဟုယူဆ၍အေရွာင္ေတာင္းၿခင္း၊ရုိးရာပူေဇာ္ၿခင္း၊(နတ္စား)ၿပဳလုပ္၍ေနအိမ္ကုိၿပန္လည္သန္႔စင္ၿခင္းမ်ား ၿပဳလုပ္ရသည္။
အိမ္တစ္အိမ္၌ ေလွကားကုိ ေရြ႔ထားၿခင္း၊ အိမ္ေပၚသုိ႔ ဆြဲတင္ထားၿခင္း၊ ေလွကားထိပ္၌ အမွတ္အသား သစ္ကုိင္း သစ္မ်ားထုိးထားၿခင္းမ်ား ေတြ႔ရွိက အိမ္ေပၚသုိ႔ မတက္ရ၊ တက္မိလွ်င္ အေရွာင္ေပးရသည္။ကယ္ဘားကရင္မ်ား၌ကေလးမ်က္ႏွာၿမင္ေသာ္ အိမ္ေပၚသို႔ သူစိမ္းမ်ား မလာရ၊ လာမိေသာ္ အေရွာင္ေပးရရုိး ထုံးစံရွိသည္။ အိမ္ေပၚမွ ခုန္ခ်ၿခင္း၊ ေၿခေခ်ာ္ၿခင္းမ်ားအတြက္ အရက္၊ ေခါင္ရည္၊ ၾကက္တုိ႔ၿဖင့္ အေရွာင္ေပးရသည္။
ေတာင္ယာခုတ္ေနစဥ္ရြာအဝင္ဝတြင္ၾကဳိးတန္းထားပါလွ်က္ဝင္လာခဲ့ေသာ္အေရွာင္းေပးရမည္သာၿဖစ္သည္။ေဒသတခုႏွင့္တခုတရြာႏွင့္တရြာေရွာင္ၾကဥ္ရေသာဓေလ့မ်ားအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေပရာကရင္လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္းခရီးသြားသည့္အခါသူ႕အရပ္ေဒသႏွင့္သူေရွာင္ၾကဥ္အပ္သည္မ်ားကုိ မၿပဳလုပ္မိရန္ သတိၾကီးစြာထားၾကရသည္။

မန္းလင္းၿမတ္ေက်ာ္ (ကရင္ရုိးရာသုတပေဒသာ) စာအုပ္မွ

[Read More...]

ထီသုိဝ္အးစာင္ သာယုူၟထာင္

၁။ဆု္ဆုိင္လင္သင့္၊ လီဃြႊဲလင့္ထုိ၀္၊
လု္ဆင့္သိင္းဍဳိ၀္၊ ေဍ၀းဍဳိ၀္ထင္း၊
ဏင္းေယ၀့္ထင္းလုက္၊ ဆိက္ၿပင္ခုဂ္ဖုိင္၊
ခႝဳဂ္သ၀့္ဆာ၊ ဟွဳိင့္စုိ၀္ကႜာဏွ္၊
လု္ယ္ုဟွင္ေပ၀့္ဏင္းထင္းလွ္။

၂။ဟွွံင္ဍ၀္လု္ထ၀္၊ အးသုဂ္သ၀့္စြး၊
လိက္ပ၀္ၟသ၀့္ကႜာ၊ မြာဲလု္ဘာၟခ၀့္၊
ယု္ဟွဳိင့္ထီ့ဆာ၊ မဂၤလာဓ၀္ၟ၊
လု္ဟွာစွ္သာ၊ ဆံင့္မံင္းဟွယ့္ဖႜဟ္၊
အု္က်းလု္ဆင့္၊ မြာဲလု္၀င့္အုိ၀္၊
ထံင္ဏွ္ယု္က်း၊ အွ္႓းေ၀့႓ုိ၀္၊
ထီသုိ၀္လု္ဖး ဏင္း႓းဍာ္လ္ွ။

၃။ထံင္အီ႓ုိ၀္ယုိ၀္၊ ဆံင့္မံင္းစုိ၀္ထာင္၊
ထီသုိ၀္လု္ဍံင္း၊ ပု္လု္စံင္းဍ၀္၊
တံင္ဏံင္းဏင္႓ႜင္၊ လု္ဍးကႜင္ဟွဟ္---။

၄။ဏိင္းလာယိက္ဖ၀္ၟ၊ လင္ဖါဆုိင့္ထ၀္ၟ၊
ဏင္းထင္းဍ၀္စြး၊ မြာဲလု္ဍး႓း၊
ထီသုိ္၀္အးစာင္၊ လု္အု္ယာင္ဏွ္၊
ခီ့ထာ္လု္ေဏ၀္ၟ၊ ၿပဳိင့္လု္ဟွဳိင့္ေဆ၀္ၟ၊
သာယူၟလ၀္လု္ေသွ္ အးအးေလံ။

ဆုိင့္မိင္လ
(ၾသဳက္အြာ-ထု္အင္ကႝင့္)

[Read More...]

ဖႜဳံခါန္ၟလင္ၟကႜယ္ ထုိင့္အးတယ္

ဖႜဳံခါန္ၟကႝင့္ယုိ၀္ ႓းဍံင္ဆု္ခါန္ၟကႝင့္အု္ဟွဴ႕ဟွာေေအးေခါဟ္လံင္အွ္ေ၀့ခါန္ၟကႝင့္လွ္။ လါင့္ေဍေခါဟ္လံင္ဏွ္ ဟု္ေယာ၀္ၟစုိ၀္လု္အု္ယာင္အု္ဖၚေခါဟ္ဏွ္႓းဍံင္ေလာဟ္သာလွ္။လာင့္ေဍေခါဟ္လံင္အု္ဖႜံင္သဘာ၀ဏွ္႓းဍံင္ေလာဟ္သာေအးလွ္။ လါင့္ဏွ္မြာဲလုံၟအု္ယုက္ယွာၟလုံၟဏံင္၊လုံၟဍံင္းေသွ္သာ္၊လုံၟအင္းေဃွာဟ္႓ုိင္သယ္ကဲလုံၟစုိင္စုိင္အွ္ထုိင့္ဖႜဳံးသာ့ ကုိ၀္ေ၀့လါင့္ဏွ္လွ္။ေခါဟ္လံင္ဏွ္လုံၟအု္ယုက္႓င္းလုံၟ႓ူး၊လုံၟသြာ့သယ္အွ္ဍိင္ဆာတြယ္သာေဍဟွင္းေခါဟ္သယ္ကုိ၀္ေ၀့ေေခါဟ္လံင္ဏွ္လွ္။ေခါဟ္လံင္ဏွ္ေဍာဟ္သီးခ၀့္ေဍာဟ္ထ၀့္သီးခ၀့္ထ၀့္ဆင့္ေလံလင္သာ႓ႜာ္႓ႜၚထုိင့္ထုိင့္အု္ယွ၀္ထ၀့္အု္တုိင္လ္ုယာ႓ႜဲသီး အွ္ေ၀့လွ္။ အွ္ဖႜဳံထီ့ခါန္ၟကႝင့္ဖုိင္ေခါဟ္လံင္ဖါ့သုိင့္၊ေခါဟ္လံင္ေမာ၀္ၟလု္အာ္သယ္ဏွ္ အု္ထ၀့္ဖၚအွ္ေ၀့ ဃွဴ႕ထံင့္၊ ႏုဦ႔ထံင့္႓ႜဲသယ္ဏွ္လွ္။
လါင့္ဏွ္ဍ၀္ ဖါေဍာဟ္ဖါထ၀့္အွ္ယွာ လာင့္ေဖါဟ္လာင့္လီဏွ္အွ္အးေ၀့လွ္။ ဖႜဳံခါန္ၟကႝင့္ဖုိင္ဆာမြာဲအွ္လါင့္လု္ဖးဏွ္ လါင့္ခြဲါကၶင္ယုိ၀္ကဲအု္ေဍာဟ္ထုက္ အု္ထ၀့္ထုက္လွ္။ အု္ထ၀့္ဖၚအွ္ေ၀့ ဏီ့ထံင့္ႏုဦ႔ယာေဆ၀္ၟလွ္။ လာင့္အု္ဃွာင္ၟဃွံင္ဏွ္ အု္ထ၀့္ထုက္ အု္ဖၚလု္ထံင့္႓ႜဲသယ္လွ္။ေခါဟ္လံင္ထုိင့္ေခါဟ္လံင္ဆုဂ္ဖုိင္ ႓းဏင္ဏင္လာင့္ေဖါဟ္အွ္ၾကင္ လု္ဖႜဳံးလု္ထာၟေသွ္ေဆ၀္ၟလွ္။ ႓းဏင္ဏင္ဍ၀္ လု္ေခါဟ္ထုိ၀္လု္ဖႜဳံးမြာဲလါင့္ အု္ေမာ၀္ယွာၟ ဆုင္ၟလင္သာဏွ္ဍ၀္ ထို၀္႓ုဂ္သာေဍေခါဟ္လံင္အွ္ေသွ္ေ၀့လွ္။
ဖႜဳံခါန္ၟကႝင့္ လာင့္ဖ်ဳိင့္ေဍလာင့္၀ဲါပ်င့္သီးဏွ္အု္ေခါဟ္ထုိ၀္မြာဲလါင့္ အု္ေမာ၀္ယွာၟ အု္ေမ၀္ၟကံင္မြာဲေ၀့ေခါဟ္လံင္ဏွ္ ဍးကုိ၀္ဟွာလွ္။ ဖႜဳံခါန္ၟကႝင့္ဖုိင္ ကဲေ၀့လာင့္လင္ေတၞင့္ထုက္လု္ဖႜဳံးဏွ္ မြြာဲေ၀့လာင့္တၞဳိ၀္ပႜာင္ၟ ဟု္စၚလာင့္ခႜိင္းဆူ႔ဏွ္လွ္။ လာင့္တၞဳိ၀္ပႜာင္ၟ လာင့္ခႜိင္းဆူ႔ဏွ္ အွ္လု္လာင့္ခြဲါကၶင္မူၟႏုက္လု္ခ၀့္ ယြာၿပင္ဖိုင္လာင့္ေဖါဟ္လု္ဖႜဳံးဏွ္လွ္။ လာင့္ဏါင္၀ွး၀ွးဏွ္ ထီ့သယ္ဏံင္းသယ္ အွ္ေ၀့အးအးလွ္။ လာင့္ေဖါဟ္ဏွ္ အု္ထ၀့္မု္အွ္ေ၀့ ဏင္ၟႏုဦ႔ဆီ့႓ုိ၀္လွ္။ လာၟဏင့္႓ုိ၀္ လာင့္ဍင္ဍီးလံင္ဏွ္ အွ္ေဍကႜံင္ေဖါဟ္လု္ဖႜဳံး အု္ေခါဟ္က်ံင္ဟု္ေယာ၀္ၟစုိ၀္လ္ုအု္ယာင္ ဃွီ႔လာေ၀့စြးမာၟလွ္။
ဆု္လု္လာင့္သီးယုိ၀္ေဍာဟ္ေဟွ၀္ေပ၀့္ေဟွ၀္ ထုိင့္အွ္ဍးဆု္ထၞာၟလွ္။ ထုိင့္ေဍာဟ္ထုိင့္ေပ၀့္ ထုိင့္ရုဂ္က်ာ္အွ္ လု္အွ္ ထုိင့္အု္မိင္ဖႜဟ္ လ္ုဖႜဟ္သယ္ လု္႓းဍံင္ေလာဟ္သာ႓း အွ္ေ၀့ေ႓့ဏွ္သုိ၀္လွ္။ ထုိင့္႓းဏင္ဏင္ ယွာၟလု္ဖႜဳံသယ္တာင္လၜ၀ယ္ ကႜံင္က်ာ္ဖါေဍာဟ္ က်ာ္ေဖါဟ္သယ္အးလု္ဏိငး္လု္႓ႜင္ ပၱံင္မာ႓ုံးေသၻင္ၟ အွ္ေ၀့အု္ေခါဟ္က်ံင္ထု္ယ၀္ၟၿပာထာ့ ဆု္ေသွ္ယာ့အး ဆု္ေလ၀္႓ါပူဇၜဆုိင္အးေ၀့လွ္။ ဖႜဳံထီ့ခါန္ၟကႝင့္ဖုိင္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ထုိင့္လု္ဖးဏွ္ဍ၀္--------
ဍဳံထု္အင္ကႝင့္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ထုိင့္လု္ဖး
၁။ ထုိင့္ေကာ၀္ခံင္ၟ
၂း ထုိင့္အာ္သာ္ကု္လာင့္၊
၃။ ထုိင့္ဖါ့ပုက္၊
၄။ ထုိင့္ေ႓န္ဂ်ီ၊
၅။ ထုိင့္ဍင္က်ာ္၊
၆။ ထုိင့္မိက္ၾတင့္၊
၇။ ထုိင့္ဖ်ဳိင့္
၈။ ထုိင့္သာယာယွဳဦဂူ၊
၉။ ထုိင့္၀ဲါပ်င့္၊
၁၀။ ထုိင့္မိက္စင္ေကာ၀္ကူၟ၊
၁၁။ ထုိင့္၀ိက္၊
၁၂။ ထုိင့္ကု္ေ၀၊
၁၃။ ထုိင့္မးခၞာ္၊
၁၄။ ထုိင့္ ပၱာင္၊
၁၅။ ထုိင့္ကႜာ၊
၁၆။ ထုိင့္ခု္လုက္ထုိင့္၊
၁၇။ ထုိင့္ေကာ၀္ကု္သံင့္။
ဖႜဳံခါန္ၟလင္ကႜယ္ ဍဳံထု္အင္ကႝင့္ဖုိင္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ ထုိင့္လု္ဖးဏွ္ အု္မိင္ေဍာဟ္ထုက္ အု္မိင္ဖႜဟ္စြးထုိင့္လု္ဖးဏွ္ဍ၀္ မြာဲေ၀့ ထုိင့္ေကာ၀္ခံင္ၟ၊ ထုိင့္ေ႓န္ဂ်ီ၊ ထုိင့္၀ဲါပ်င့္၊ ထုိ္င့္မးခၞၞာ္၊ ထုိင့္ေကာ၀္ကု္သံင့္သယ္ ယာဲဖႜဳံးဏွ္လွ္။ ထုိင့္ေကာ၀္ခံင္ၟဏွ္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ ကဲအု္အးထုက္ အု္ဏိင္းယိက္ထုက္ ထု္ယၜၿပာထာ့ဃွိင္ၟေကာ၀္ၾကင္ လ္ုဏိင္းလု္႓ႜင္ ႓ုံးအု္ေဘင္ၟအွ္ေ၀့ သင့္ခႜင္လင္ထႜဳိင့္သုိင့္သင့္ဏွ္ ကုိ၀္ဏိင္းေဍလွ္။
ထုိင့္ေ႓န္ဂ်ီဏွ္ဍ၀္ ကႜံင္ေဖါဟ္အွ္အး လါင့္ခင္းထၚဏွ္ ဏံင္းထီ့ေခါ၀္ၟအွ္ဏွ္တာၟ ဆု္ေလ၀္အင္းလူၟထီ့ေခါ၀္ၟအး၊ ဆု္ယွ၀့္၊ ဆ္ုဃွ၊ ဆု္ဆာ့လံင္သာသယ္ ႓ႜးေ၀့လုက္ခႜာ ထု္ယၜၿပာထာ့စြး ဆု္ေလ၀္အးေ၀့လွ္။ လု္ဏိင္းလု္႓ႜင္ လာထာင့္ခုက္ဖါေဍာဟ္ဏွ္ အု္ေဘင္ၟအွ္ေ၀့ကုိ၀္ၟဏိင္းေဍလွ္။ ယွဳဦ႕ကံင္ၟဖင္ေခါဟ္ ကၞ၀့္ေယွာဟ္မူၟႏုက္ခ၀့္ ထုိင့္၀ဲါပ်င့္ဏွ္ဍ၀္ ရုဂ္က်ာ္အွ္အး ထုိင့္အု္ထုက္ဏွ္ အွ္ေဍထီ့ကၞာ့သယ္ ဆု္ေလ၀္႓ါပူဇၜအး အု္မိင္ဖႜဟ္စြးေ၀့ေဆ၀္ၟလွ္။ လု္ဏိင္းလု္႓ႜင္ ႓ုံးအု္ေဘင္ၟအွ္ေ၀့ သင့္ခႜင္္ထါင္ထင္းလု္ဏီဏွ္ ကုိ၀္ၟဏိင္းေဍလွ္။
ထုိင့္မးခၞာ္ဏွ္ဍ၀္ ထုိင့္ဖႜံင့္ေခါဟ္ခါင့္ ရုဂ္က်ာ္ဖါေဍာဟ္အီသီ့နံင္ၟအွ္ ၊ကု္ဆင့္အြာဖုိင္ ၊ကု္္္္ဆင့္အြာဃႊိက၊္ ဟု္လၞးတု္ပူဖုိင္သယ္ လုံၟအွ္႓းဍံင္ဏွ္ ဆု္ေလ၀္႓ါပူဇၜအး အု္မိင္ဖႜဟ္စြးလု္ဏိင္းလု္႓ႜင္ သင့္ခႜင္လင္ အု္ကႜာလု္ဏီဏွ္ ႓ုံးအု္ေဘင္ၟအွ္ေ၀့ ကုိ၀္ၟဏိင္းေဍလ္ွ။
ထိုင့္ပၚက်ံင္ၟကႝင့္ဖုိင္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ထုိင့္လု္ဖး---
၁။ ထုိင့္မးအယ္၊
၂။ ထုိင့္ ပၱဳံ၊
၃။ ထုိင့္ ဏံင္းကု္မႜဳိင့္၊
၄။ ထုိင့္ေကာ၀္ဘာၟ၊
၅။ ထုိင့္ပီစု္ခါ၊
၆။ ထုိင့္ဏံင္းမ်လြဲ၊
ထုိင့္လု္ဖးဏွ္ဍ၀္ အု္မိင္ေဍာဟ္ထုိင့္ဏွ္ဍ၀္ အ္ွ္လု္တု္ခုံလုံတြါန္႔ဏါင္ ထုိင့္ ပၱဳံဏွ္ အု္မိင္ဖႜဟ္ထုက္လွ္။ ရုဂ္က်ာ္အွ္အး ဆု္ေလ၀္႓ါပူဇၜစြး သင့္ခႜင္လင္ အု္ကႜာလု္ဏီဏွ္ ႓ုံးအု္ေဘင္ၟအွ္၀့ ကုိ၀္ၟဏိင္းေဍလွ္။
ဍဳံေကာ၀္ၾတာ္ကႝင့္ဖုိင္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ထုိင့္လု္ဖး----
၁။ ထုိင့္ေကာ၀္လာင့္ေဖါဟ္၊
၂။ ထုိင့္ဏံင္းထး႓င္၊
၃။ ထုိင့္ မူၟလု္အာ္၊
ထုိင့္ဏံင္းထး႓င္ဏွ္ ရုဂ္က်ာ္အွ္အး ဆု္ေလ၀္႓ါပူဇၜစြး လု္ဏိင္းလု္႓ႜင္ သင့္ခႜင္လင္ဏွ္ ႓ုံးအု္ေဘင္ၟအွ္ေ၀့ကုိ၀္ၟဏိင္းေဍေဆ၀္ၟလွ္။
ဍဳံေသႝ၀့္ဖါေဍာဟ္လာ့တု္က၀္ကႝင့္ဖုိင္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ထုိင့္လု္ဖး---
၁။ ထုိင့္ ဖါ့ၿပ၊
၂။ ထုိင့္ ထုဲးမင္ေထာ၀္၊
၃။ ထုိင့္လာ့ခႛာ၊
၄။ ထုိင့္ မိက္ၿပင္သယ္ဏွ္လွ္။
ထုိင့္ဖါ့ၿပဏွ္ ရုဂ္က်ာ္အွ္အး ဆု္ေလ၀္႓ါပူဇၜစြး အု္မိင္ဖႜဟ္ေဍာဟ္ေ၀့လွ္။ လု္ဏိင္းလု္႓ႜင္ လာတာဃွဳဦဏွ္ ႓ုံးအု္ေဘင္ၟအွ္ေ၀့ ကုိ၀္ၟဏိင္းေဍေဆ၀္ၟလွ္။ ထုိင့္ ရုဂ္က်ာ္အွ္ လု္အု္ဃွာၟဃွံင္ အု္မိင္လု္ဖႜဟ္ပု္သာ္႓းဏွ္ အွ္ေ၀့အးဍာ္ေဆ၀္ၟလွ္။ ဆာမြာဲေသွ္ယာ့ ထုိင့္လု္ဖးဏွ္ ယု္ေက၀္လင္လွ္။ ဖႜဳံထီ့ခါန္ၟကႝင့္ယုိ၀္ ထုိင့္အွ္အးအု္ဖႜံင္ဏွ္ လ၀္ဟွဳိင့္၀ယ္မြာဲ႓ုိ၀္ေဆ၀္ၟလွ္။

စ၀္အဲဆုိဒ္ (႓ုံးကု္တိက္)

[Read More...]

ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---

ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---
ဏု္မု္လင္ဖုိဟ္၊ သု္ကုိဟ္လု္ေဃွ၀္၊
ေဍဟ္တု္ကုိ၀္ေဍဟ္၊ က်ဂ္ေလံထု္ပုဂ္၊
အာင္းထုဂ္ေလာဟ္သာ၊ မာလာၟေဃွ၀္။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---
လု္ဏီမူၟယုိ၀္၊ ဏု္ဍဳိ၀္ဏါၟယင္ၟ၊
ကပ္ကမၻာထုက္၊ မူၟႏုက္မူၟထင္း၊
သင္းဖႜင္သုဂ္ထင္း၊ ဆံင္းကီးထင္းသီး၊
ႏ််ဴကု္လီးယား၊ ဆု္ဏးဍဳိ၀္ခါ၊
သႝာစူးဖံင္း၊ မာကံင္းထုဂ္ဖႜဟ္၊
ပု္ဍး႓းဖ၀္ၟ။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ--
ဆံင္းဏးကုိ၀္ဟွာ၊ သႝာအု္ေ၀့ဏွ္၊
မာ႓ႜဟ္ပု္ေမံ၊ မာေထံဖါပု္၊
ပါကု္လ၀္ပ၊ု္ မူၟလု္ဏီယုိ၀္--။

ေဟွး ပု္ဖႜဳံ--
ဃွဴ႕ဃွင္သၞ၀့္၊ ေယာ၀္ၟေအထ၀့္ဆာ္၊
ေသၞ၀့္သႜင့္၊ လု္ဆင့္ဏဲပ်ာ၊
ထီ့ကႜာယးမုိၤ၀္္၊ ဍဳိ၀္လင္ခြယ့္ဆး၊
မု္႓းပု္ခုိတ္---။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ--
ခီယုိ၀္႓ႜာ္သာ၊ အင္းလယ္သာဏယ့္၊
ႃေအန္တာနက္႗ေဍကြန္ယက္႗ဆာတြယ္၊
အု္ယယ္႓ုဂ္ထ၊ မး-ေဍ-႓းၿပုဳိင့္၊
ဆု္ဏီ့ဖုိင္ဏ္ွ၊ ေထာ၀္ထုိင္ဆုိင့္ေထံ၊
ဖု္ေလံလု္ဖံင္၊ သံင္သာဆု္ယွင္း၊
ပင္းလဲထီ့ကႜာ၊ အု္က်ာအု္ဟုံ႔၊
ဏု္ဍဳိ၀္ခႜဳံ႔ေဃွ၀္၊ ခါ့ထင္းလု္ယာ့၊
ဆီ့ထုင္းေလ၀္-----။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---
ဏု္ဆုိဒ္ဏ္ုဆ၊ ဟွးသးကုံ႓ုိ၀္၊
ၿဒပ္ခု္သုိ၀္သယ္၊ ေ႓့ဆုိဒ္ဆု္မာ၊
လု္ဆိင္းၿပာသုိ၀္၊ ဖု္လ်ာ.လု္ေဃွ၀္၊
၀ီၟေဏ၀္ၟကုိ၀္ဟွာ၊ စွ္သာေအထံင္၊
ပႝံင့္႓ံင္ဏွ္ ေလ၀္ေအလံင္----။
(ဆု္မူ႔လာၟ ဖႜဳံကုိ၀္ဟွာ ေကႜစုိဒ္အင္းဃွဴ႕လာၟဆု္ေသွ္ ဆု္႓းဆာ္)

ဟွဳင္ၟခုိင့္(မ်ာင့္ကု္ေလၟ)

[Read More...]

ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---

ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---
ဏု္မု္လင္ဖုိဟ္၊ သု္ကုိဟ္လု္ေဃွ၀္၊
ေဍဟ္တု္ကုိ၀္ေဍဟ္၊ က်ဂ္ေလံထု္ပုဂ္၊
အာင္းထုဂ္ေလာဟ္သာ၊ မာလာၟေဃွ၀္။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---
လု္ဏီမူၟယုိ၀္၊ ဏု္ဍဳိ၀္ဏါၟယင္ၟ၊
ကပ္ကမၻာထုက္၊ မူၟႏုက္မူၟထင္း၊
သင္းဖႜင္သုဂ္ထင္း၊ ဆံင္းကီးထင္းသီး၊
ႏ််ဴကု္လီးယား၊ ဆု္ဏးဍဳိ၀္ခါ၊
သႝာစူးဖံင္း၊ မာကံင္းထုဂ္ဖႜဟ္၊
ပု္ဍး႓းဖ၀္ၟ။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ--
ဆံင္းဏးကုိ၀္ဟွာ၊ သႝာအု္ေ၀့ဏွ္၊
မာ႓ႜဟ္ပု္ေမံ၊ မာေထံဖါပု္၊
ပါကု္လ၀္ပ၊ု္ မူၟလု္ဏီယုိ၀္--။

ေဟွး ပု္ဖႜဳံ--
ဃွဴ႕ဃွင္သၞ၀့္၊ ေယာ၀္ၟေအထ၀့္ဆာ္၊
ေသၞ၀့္သႜင့္၊ လု္ဆင့္ဏဲပ်ာ၊
ထီ့ကႜာယးမုိၤ၀္္၊ ဍဳိ၀္လင္ခြယ့္ဆး၊
မု္႓းပု္ခုိတ္---။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ--
ခီယုိ၀္႓ႜာ္သာ၊ အင္းလယ္သာဏယ့္၊
ႃေအန္တာနက္႗ေဍကြန္ယက္႗ဆာတြယ္၊
အု္ယယ္႓ုဂ္ထ၊ မး-ေဍ-႓းၿပုဳိင့္၊
ဆု္ဏီ့ဖုိင္ဏ္ွ၊ ေထာ၀္ထုိင္ဆုိင့္ေထံ၊
ဖု္ေလံလု္ဖံင္၊ သံင္သာဆု္ယွင္း၊
ပင္းလဲထီ့ကႜာ၊ အု္က်ာအု္ဟုံ႔၊
ဏု္ဍဳိ၀္ခႜဳံ႔ေဃွ၀္၊ ခါ့ထင္းလု္ယာ့၊
ဆီ့ထုင္းေလ၀္-----။
ေဟွး ပု္ဖႜဳံ---
ဏု္ဆုိဒ္ဏ္ုဆ၊ ဟွးသးကုံ႓ုိ၀္၊
ၿဒပ္ခု္သုိ၀္သယ္၊ ေ႓့ဆုိဒ္ဆု္မာ၊
လု္ဆိင္းၿပာသုိ၀္၊ ဖု္လ်ာ.လု္ေဃွ၀္၊
၀ီၟေဏ၀္ၟကုိ၀္ဟွာ၊ စွ္သာေအထံင္၊
ပႝံင့္႓ံင္ဏွ္ ေလ၀္ေအလံင္----။
(ဆု္မူ႔လာၟ ဖႜဳံကုိ၀္ဟွာ ေကႜစုိဒ္အင္းဃွဴ႕လာၟဆု္ေသွ္ ဆု္႓းဆာ္)

ဟွဳင္ၟခုိင့္(မ်ာင့္ကု္ေလၟ)

[Read More...]